Cumhurbaşkanı Abdullah Gül günlerdir merakla beklenen kararını açıkladı. Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasını öngören yasayı onayladı. Ayrıca tahmin edildiği üzere askerlerin tereddütlerini giderecek ek yasal düzenlemeler yapılmasını istedi. Bu yöntemi daha önce 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de kullanmışlardı. Bazı yasaları onaylarken, hükümetlerden ek düzenlemeler istemişlerdi.
Hükümetten güvence
Cumhurbaşkanı Gül, söz konusu yasayla ilgili kararını vermeden önce hem hükümet cephesinin hem de askeri cephenin hukuki görüşlerini almıştı. Keza Başbakan Tayyip Erdoğan ve Genelkurmay Başkanı Org. İlker Başbuğ’la üçlü zirve düzenleyerek, onları da dinlemişti.
Cumhurbaşkanı Gül, askerlerin hukuki itirazları kendisine iletildikten sonra, Adalet Bakanı Sadullah Ergin ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek’le bir kez daha görüşmüştü.
Gül’ün, Genelkurmay’ın ilettiği itirazlarda konu edilen sakıncaların giderilmesi için kısa sürede yeni yasal düzenlemeler yapılması konusunda hükümetten güvence aldığını söyleyebiliriz. Cumhurbaşkanı’nın yasayı onaylarken yaptığı açıklamada “askerlik hizmeti bakımından disipline ve hukuki güvencelere ilişkin olarak ortaya çıkacak muhtemel tereddütleri giderecek yasal düzenlemelerin ivedilikle yapılmasının uygun olacağı” ifadesi de bunu yansıtıyor.
Başbakanlıkta Genelkurmay’ın tereddütlerini gidermek üzere ne gibi yasal düzenlemeler yapılması gerektiği konusunda bir çalışmanın yapıldığı da gelen haberler arasında.
4 Ağustos olabilir
Cumhurbaşkanı Gül’ün askerlerin tereddütleri konusunu önemsediği, bu nedenle istediği ek düzenlemelerin Meclis’in normal açılış dönemini beklemeden yapılmasında fayda gördüğü de Çankaya kaynaklarınca belirtiliyor.
Bu nedenle başkan seçmek üzere 4 Ağustos’ta toplanacak olan TBMM, Gül’ün talep ettiği ek düzenlemeleri yasalaştırmak için çalışma kararı alabilir.
Gül’ün talepleri
Cumhurbaşkanı Gül’ün ek düzenleme istediği konular iki alanla ilgili. Birincisi Genelkurmay Adli Müşavirliği’nin dile getirdiği, “askeri mahallerin masuniyeti bozulur, kışlaya siyaset girer” endişesini giderecek usul hukuku düzenlemeleri yapılması. Başka bir deyişle yasanın öngördüğü konularda adli yargı tarafından yapılacak soruşturmanın askeri disiplini ve masuniyeti bozmasına engel olacak usullerin yasalaştırılması.
İkinci konu ise üst düzey komutanların soruşturulmaları ve yargılanmalarıyla ilgili hukuki güvencelerin düzenlenmesi. Yargılamanın belli izinlere bağlanması ve Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay gibi üst mahkemelerce yapılması konuları.
Genelkurmay’ın bakışı
Genelkurmay Adli Müşavirliği’nin Köşk’e ilettiği itirazlar, Anayasa’ya aykırılık, askeri ve sivil yargı arasında çatışma olasılığı, askeri alanların masuniyetinin bozulması ve kışlaya siyasetin girmesi endişelerinden oluşuyordu. Ayrıca Adli Müşavirlik, AB hukuki ve AİHM kararlarının askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmalarıyla ilgili olmadığını da belirtmişti.
Cumhurbaşkanı Gül, açıklamasında Anayasa’ya hiç değinmedi. Gül’ün Anayasa’ya aykırılık tezine katılmadığı anlaşılıyor. Bu konu CHP’nin yapacağı başvuru sonucunda Anayasa Mahkemesi’nce nihai karara bağlanmış olacak. Diğer hususlar ise hükümetin ek düzenlemeleriyle çözülmeye çalışacak.
Ancak Genelkurmay, üst düzey komutanlara tanınacak özel güvencelerle ilgili olmadığını, söz konusu yasanın yürürlüğe girip girmeyeceği üzerinde yoğunlaştıkları mesajını yansıtmıştı.
Genelkurmay cephesindeki bir diğer kaygı ise yasanın uygulamaya girmesiyle askeri ve sivil yargı arasında yetki çatışmasının çıkması ve bunun devlet kurumları arasındaki uyumlu çalışmayı olumsuz etkilemesiydi.
