1995 seçimlerinden sonra yaşadığımız süreç bazı çelişkileri su yüzüne çıkarıp netleştirdi. Bu süreçte ortaya çıkan en çarpıcı çelişki "iktidar - iktidar" çelişkisidir.
Refahyol iktidarı, "iktidar"la çelişti. Rejimin kurallarını ve kurumlarını değiştirmeye zorlayacak kadar iktidar kullanmaya kalkınca, rejimin siyasi partiler dışındaki iktidar kurumları tarafından muhalefete itildi. Devrildi.
18 Nisan sonrası siyasi iktidar bu ölçüyle belirlenecektir. Çok partili sistemin tanıdığı bütün olasılıklar kullanılarak rejimin iktidar güçleriyle çelişkiye düşen, bugün Fazilet Partisi'nin temsil ettiği siyasi akım muhalefette tutulmaya çalışılacaktır.
Seçim hangi sonucu verirse versin, en parçalı hükümet modeli de olsa, FP dışındaki partilerin koalisyonu iktidar olacaktır. Bu, bugünden görünen bir gerçektir.
Bu gerçek ışığında siyasi partiler işlevleri açısından değerlendirildiğinde;
DSP - ANAP ekseni, hem siyasi yapı dışındaki rejim kurumlarının hem de Fazilet (Refah) - rejim çelişkisinin yarattığı tehlikeyi gören toplum kesimlerinin iktidar tercihidir.
Beklenti, DSP - ANAP blokunun 18 Nisan'da iktidar olmaya yetmesidir. 55 ve 56'ncı hükümetlerin işlevleriyle Ecevit'in başbakanlığı dönemindeki çizgisi ve Türkiye açısından önemli başarılar sayılabilecek iç ve dış gelişmeler bu beklentiyi artırmıştır.
Ancak, DSP - ANAP iktidar olmaya yetmeyebilir.
Bu durumda, bu eksene üçüncü bir partinin aktif olarak katılması gerekecektir.
Bu işlevi görebilecek üç parti söz konusudur: DYP, CHP, MHP.
* * *
DYP, liderinin özel koşulları nedeniyle, misyon kaymasına uğramış, özünde taşımadığı halde, yapay biçimde Refah'la birlikte rejimle çelişki içinde bir konuma sürüklenmiştir.
Eğer, DYP ve lideri, bu süreci doğru okuyabilmişlerse, 18 Nisan'da, 28 Şubat öncesi konumlarına dönmek istemeyebilirler. Eksen değiştirirler.
Bu halde, liderinden kaynaklanan sorunlar devam etmekle birlikte iktidarın üçüncü ayağını DYP oluşturabilir.
* * *
ÜÇÜNCÜ ayağı oluşturabilecek CHP ve MHP'nin ise barajı aşıp aşamayacakları tartışma konusudur.
Baraj ölçüsü CHP için olumsuz, MHP için olumlu bir çıta yüksekliğidir. CHP için çıtanın baraj olması başarısızlığın peşinen kabulü ve ilanıdır. İddiasının çok küçüldüğünü gösterir. CHP için barajı aşmak başarı sayılamaz.
Bu koşullarda barajı geçmesi halinde CHP'nin iktidarın üçüncü partisi olmak işlevini DYP'den önce ve daha istekli olarak üstlenmesi gerekir. Aksi halde CHP'nin rejim açısından taşıdığını iddia ettiği güvence işlevi, daha uzun süre yine ordu tarafından doldurulmaya çalışılacaktır.
* * *
MHP'ye gelince... Seçimin sürpriz partisi olabilir. Devlet Bahçeli'nin yenilediği imaj ve işlev içinde barajı geçmesi olasılığı yükselmiştir. Geçerse, MHP için bu, CHP'nin aksine başarı sayılacaktır.
DSP - ANAP ekseninin sağdan desteklenmesi koşullarında, rejimin iktidar kurumları tarafından DYP'ye tercih edilebilir.
18 Nisan seçiminin iktidarı da muhalefeti de şimdiden kabaca bellidir. Belirlenecek olan üçüncü ortaktır.
Yazara E-Posta: fbila@milliyet.com.tr
