Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, "Cumhuriyet tarihinin en büyük usulsüzlüğü" diye tanımladığı protez ve benzeri iyileştirici malzeme alımlarıyla ilgili bir genelge yayımladı. Okuyan, genelge ile söz konusu malzemelerin protokolle alımlarını durdurdu, bundan böyle ihale ile alım yapılacağını duyurdu. Okuyan dünkü görüşmemizde bu kararını ve gerekçelerini şöyle özetledi:
Satıcı firmalar rahatsız
"Bu Cumhuriyet tarihinin en büyük usulsüzlüğüdür. Yıllardır, SSK ihale ile değil protokollerle iyileştirici malzeme alıyor. Çeşitli protezler, kalp kapağı, stent (kafes), balon kateteri gibi. 1992’de SSK ile firmalar arasında bir protokol yapılmış. Firma bu protokolle bir fiyat öneriyor, SSK da imzalıyor ve ödüyor. Oysa hiçbir kamu kuruluşu ihale yapmadan hiçbir şey alamaz. SSK ihale yapmıyor, bu firmalardan da 250 milyon lira gibi bir teminat alıyor, ama trilyonlarca lira ödüyor. Yazıktır. Bunu 2.5 ay önce fark ettim ve üzerine giderek, ihaleye geçilmesi talimatını verdim. Tabii satıcı firmalar bundan rahatsız oldular."
Olan devlete oluyor
Okuyan, bu değerlendirmeyi yaptıktan sonra bazı örnekler verdi: "Beni 2.5 ay önce Eskişehir SSK Hastanesi’nin başhekimi aradı ve ucuza kardiyoloji malzemesi alacağını, ancak Genel Müdürlüğün protokoller nedeniyle izin vermediğini söyledi. Olmaz öyle şey, dedim. Adam protokolle 1000 dolara alınan malzemeyi 500 dolara aldı. İhale yapılsa daha ucuza da alınır. Bir stent (kalp damarına takılan kafes) protokollerde 2 bin 450 dolar. Eskişehir’deki hastanem bunu 450 dolara alıyor. Farka bakın. SSK ve Emekli Sandığı stent için yılda 20 bin hasta parası ödüyor. 40 milyon dolar devletin cebinden fazladan çıkıyor demektir. Ayrıca bazı doktorlar da bu firmalarla işbirliği yapıyor. Kimin malzemesini kullanırsa ondan stent için 500 dolar alıyor. Bu doktorları müfettişler ortaya çıkaracak."
Okuyan’ın ihale genelgesinden sonra ortaya bir de ameliyat sorunu çıkmış. Doktorların verdikleri bilgiye göre SSK hastası tedavi eden hastanelerden doktorlar ameliyatları durdurmuş durumdalar. Nedeni malzeme alımı konusundaki genelge. Bu genelgeye göre malzeme alınıncaya kadar ameliyat yapamayacaklarını belirtiyorlar.
Uygun yöntemi bulun
Bu tartışmalar ve genelgenin çıkışı süresi içinde binden fazla hasta ameliyat edilemedi. Doktorlar malzeme alımı sorunu çözülmeden SSK hastası ameliyat eden özel hastanelerin de ameliyatları durdurduklarını bildiriyorlar. Böylece bir de ameliyat sorunu doğmuş oldu. Bu nedenle Okuyan’ın sistemi hemen işletmesi ve en uygun alım yöntemi ne olacaksa o yöntemi uygulayarak malzeme alımlarını başlatması ve ameliyatların yapılmasını sağlaması gerekiyor. Aksi halde bu tartışma sürecinde bazı hastaların sağlığıyla oynanması sonucu doğacak ki, onun telafisi de yok.
Bakan Okuyan’ın ifadeleri çarpıcı... Eğer bu kadar fiyat farkı varsa sistem devleti soymak üzere kurulmuş demektir. SSK, bazı doktorlar ve bazı firmalar sacayağı şeklinde devleti soyuyorlar demektir. Bunun önüne geçilmesi için her şey yapılmalıdır. Ancak, madalyonun öbür yüzündeki yetkililer Bakan Okuyan’la aynı görüşte değiller. Örneğin bu tür malzeme kullanan kalp cerrahları ile ortopedistler Okuyan’a şu yanıtı veriyorlar. Önce kalp cerrahlarını dinleyelim:
Her fiyata bulursunuz
"Kalp malzemeleri hasta geldikçe kullanılır. Her çeşit ve marka için ayrı ihale yapılıp stok tutulamaz. Bu bir yönü. İkinci yönü ise örneğin stentlerin fiyatları 400 dolarla bin 700 dolar arasında değişir. 400 dolara da stent alırsınız ama daha takarken düşer. Kaliteli stent kullanmak gerekir. Fiyatları AB ülkelerinde 2 - 3 bin dolar, ABD’de daha fazladır. Üreticiler Türkiye ve benzeri ülkelere geniş Üçüncü Dünya pazarları olarak baktıklarından ucuza verirler. Amaç ucuza ameliyat yapmak değil hastayı yaşatacak ameliyattır. Biz 2 bin 900 dolara açık kalp ameliyatı yapıyoruz. AB ülkelerinde anjiyo 3 bin 500 dolardan başlar. Firmalarla yolsuzluk anlamında işbirliği yapan doktorlar varsa, SSK ile usulsüzlük yapan firmalar varsa, Okuyan bunları saptasın, gereğini yapsın. "
Benzeri bir yaklaşımı ortopedistler de gösteriyor: "Alanımızda binlerce kalem malzeme var. Hepsi için ayrı ihale ve stok mümkün değil. Bu nedenle protokol uygulaması yapıldı. Bunu isteyen SSK. Binlerce dolarlık malzemeler aylarca depolarda saklanamaz. Hem daha pahalı, hem de sağlıksız. Hasta ihale beklemez. Bu işlerde yolsuzluk, rüşvet yok mu? Vardır. Ama onlar kimlerse Bakanlık ortaya çıkarmalıdır."
