1- Petrol fiyatları ne olacak?ABD Savunma Bakanı Rumsfelde göre "savaş 6 gün, belki 6 hafta sürecek.Ama kesinlikle 6 ay değil..." O nedenle petrol fiyatlarına jetleme etkisi olmayabilir.33 dolar varil fiyatı, 40 dolara çıkabilir.11 yıl boyunca enflasyonun yüzde 20yi aştığı gerçeği karşısında 40 dolar çok değil. Beş büyük soru işareti... Saddama Neron rolü OPECin kurucusu, Suudi Arabistan eski Petrol Bakanı Yamaninin işaret ettiği olasılık, Saddamın, Neron rolüne soyunması..."Ya Saddam Iraktaki petrol kuyularını ateşe verirse?"Petrol üretiminde daralma, dramatik sonuçlar verebilir.Petrolün varili 80 - 100 dolara çıkabilir.Dünya ekonomisi mayına çarpmış olur.Türkiyenin bile petrol ithalat giderleri yüzde 150 artar........ Soru işaretinden ikincisine geliyoruz.2- Ekonomiler bu savaşa dayanabilir mi?Marxist teoriye göre "savaşlar kapitalizmin açmazlarına yanıttır."Ama deneyimler, savaşın ekonomilere ilaç olmadığını gösteriyor.Tersine...Genelde, durgunluk ve enflasyon sarmalına giriyor.Özellikle dünya savaşları aynı zamanda ekonomik felaketti.Bavul dolusu markla bir ekmek ancak alınabilirdi.Savaşın tahrip ettiği ekonomileri ayağa kaldırmak yıllar alıyor.Iraka savaş, bu denli dramatik sonuç vermeyecektir elbette ama savaşın ABD ekonomisindeki durgunluğu giderecek ilaç olduğu iddiaları da gerçekçi mi?Analiz ve öngörüleri ile tanınan Xavier Timbeauya göre ABD ve Japon firmaları ve özellikle devletler zaten rekor düzeyde borçlular.Ancak gene de bu borçlanmayı taşıyabiliyorlar.Savaş, koşulları zorlaştıracaktır. Borçları taşımakta çok zorlanırlar. Ama bir felaket senaryosu da var. Doların yazgısı 3- Dolar eriyecek mi?Zaten 2002nin başından bu yana euro karşısında dolar yüzde 20 değer yitirmiş bulunuyor.ABD dış ticaret açığı bir uçurum... Doların faizi de euroya göre çok düşük. Bu durumda. "1 euro karşısında doların 1.25 hatta 1.50ye gerileyebileceği" iddiaları var.Vietnam Savaşı sonrasında, ABD, doları, altın stoklarına bağlanmaktan koparmak zorunda kalmıştı. Irak savaşı da, ABDnin gene bir para ameliyatı ile sonuçlanabilir mi? Böyle bir ortamda, küresel joker para, yani doların hali nice olur? Pirus zaferi 4- ABD kazanırken yitirecek mi?ABD müthiş bir kuvvet.Savaşı kazanır.Ama, Irakı yenmek, küresel terörizmin kökünü kazımak değil.Belki çok daha büyük dramlar yaşanabilir.11 Eylülde İkiz Kulelerin ve Pentagonun vuruluşu, felaket olasılıklarının öncüsü gibi de görülmeli.Yani Irak savaşı bittikten sonra, Yugoslavya parçalanarak devletler doğururken dökülen kanların ve çekilen acıların bu yörede de tekrarlanma olasılığını bir yana bırakın... Terörizm çökertilmiş olmayacağı için küresel tereddüt ve kaygıdan kaynaklanacak ekonomik durgunluk da büyük tehdit.Yale Üniversitesi profesörü William Nordhaus, sadece ABD için bile önümüzdeki 10 yılda 1 trilyon 924 milyar dolara kadar çıkabilecek bir faturadan söz ediyor.Ve sorulardan sonuncusu...5- Ekonomilerde çöküşün ötesinde bir yırtılma da olur mu?Arap dünyasının, Batı ürünlerine boykot olasılığı üzerinde durulmakta.Özellikle ABDnin...Avrupa, özellikle Almanya ve Fransa bu boykot alanına girmemek çabasındalar.Zengin G7ler, aralarına Rusyayı da alarak bu hafta sonu G8 etiketi altında Pariste olası bir boykotu önlemek için formülleri konuşacaklar. (Le Figaro economie 15 - 16 Şubat)........ Kısacası, hadisede ABD 6 milyar dolar mı, 10 milyar dolar mı hibe vermeli pazarlığı vizyonsuz kalıyor. g.civaoglu@milliyet.com.tr 5 büyük kaygıyı yansıtan sorulardan dördüncüsü...
