Beş büyük soru işareti...
1- Petrol fiyatları ne olacak?
ABD Savunma Bakanı Rumsfeld’e göre "savaş 6 gün, belki 6 hafta sürecek.
Ama kesinlikle 6 ay değil..."
O nedenle petrol fiyatlarına jetleme etkisi olmayabilir.
33 dolar varil fiyatı, 40 dolara çıkabilir.
11 yıl boyunca enflasyonun yüzde 20’yi aştığı gerçeği karşısında 40 dolar çok değil.
Ama bir felaket senaryosu da var.
OPEC’in kurucusu, Suudi Arabistan eski Petrol Bakanı Yamani’nin işaret ettiği olasılık, Saddam’ın, Neron rolüne soyunması...
"Ya Saddam Irak’taki petrol kuyularını ateşe verirse?"
Petrol üretiminde daralma, dramatik sonuçlar verebilir.
Petrolün varili 80 - 100 dolara çıkabilir.
Dünya ekonomisi mayına çarpmış olur.
Türkiye’nin bile petrol ithalat giderleri yüzde 150 artar.
....... Soru işaretinden ikincisine geliyoruz.
2- Ekonomiler bu savaşa dayanabilir mi?
Marxist teoriye göre "savaşlar kapitalizmin açmazlarına yanıttır."
Ama deneyimler, savaşın ekonomilere ilaç olmadığını gösteriyor.
Tersine...
Genelde, durgunluk ve enflasyon sarmalına giriyor.
Özellikle dünya savaşları aynı zamanda ekonomik felaketti.
Bavul dolusu markla bir ekmek ancak alınabilirdi.
Savaşın tahrip ettiği ekonomileri ayağa kaldırmak yıllar alıyor.
Irak’a savaş, bu denli dramatik sonuç vermeyecektir elbette ama savaşın ABD ekonomisindeki durgunluğu giderecek ilaç olduğu iddiaları da gerçekçi mi?
Analiz ve öngörüleri ile tanınan Xavier Timbeau’ya göre ABD ve Japon firmaları ve özellikle devletler zaten rekor düzeyde borçlular.
Ancak gene de bu borçlanmayı taşıyabiliyorlar.
Savaş, koşulları zorlaştıracaktır. Borçları taşımakta çok zorlanırlar.
Böyle bir ortamda, küresel joker para, yani doların hali nice olur?
3- Dolar eriyecek mi?
Zaten 2002’nin başından bu yana euro karşısında dolar yüzde 20 değer yitirmiş bulunuyor.
ABD dış ticaret açığı bir uçurum... Doların faizi de euro’ya göre çok düşük. Bu durumda. "1 euro karşısında doların 1.25 hatta 1.50’ye gerileyebileceği" iddiaları var.
Vietnam Savaşı sonrasında, ABD, doları, altın stoklarına bağlanmaktan koparmak zorunda kalmıştı. Irak savaşı da, ABD’nin gene bir para ameliyatı ile sonuçlanabilir mi?
5 büyük kaygıyı yansıtan sorulardan dördüncüsü...
4- ABD kazanırken yitirecek mi?
ABD müthiş bir kuvvet.
Savaşı kazanır.
Ama, Irak’ı yenmek, küresel terörizmin kökünü kazımak değil.
Belki çok daha büyük dramlar yaşanabilir.
11 Eylül’de İkiz Kuleler’in ve Pentagon’un vuruluşu, felaket olasılıklarının öncüsü gibi de görülmeli.
Yani Irak savaşı bittikten sonra, Yugoslavya parçalanarak devletler doğururken dökülen kanların ve çekilen acıların bu yörede de tekrarlanma olasılığını bir yana bırakın... Terörizm çökertilmiş olmayacağı için küresel tereddüt ve kaygıdan kaynaklanacak ekonomik durgunluk da büyük tehdit.
Yale Üniversitesi profesörü William Nordhaus, sadece ABD için bile önümüzdeki 10 yılda 1 trilyon 924 milyar dolara kadar çıkabilecek bir faturadan söz ediyor.
Ve sorulardan sonuncusu...
5- Ekonomilerde çöküşün ötesinde bir yırtılma da olur mu?
Arap dünyasının, Batı ürünlerine boykot olasılığı üzerinde durulmakta.
Özellikle ABD’nin...
Avrupa, özellikle Almanya ve Fransa bu boykot alanına girmemek çabasındalar.
Zengin G7’ler, aralarına Rusya’yı da alarak bu hafta sonu G8 etiketi altında Paris’te olası bir boykotu önlemek için formülleri konuşacaklar. (Le Figaro economie 15 - 16 Şubat)
........ Kısacası, hadisede ABD 6 milyar dolar mı, 10 milyar dolar mı hibe vermeli pazarlığı vizyonsuz kalıyor.
