Tutun ki müdahale oldu ve savaş bitti. Nihayet Iraka olası ABD müdahalesi bağlamında ciddi bir çalışma... ASAM Jeopolitik ve Stratejik Araştırma Merkezi Başkanı E. Tümgeneral Armağan Kuloğlu, "neyin olabileceğini bulmak için nelerin olmayacağını" gösteriyor. Silahlı müdahale sonrası, yeni Irak için olasılıkları şöyle sıralıyor: 1. Irak parçalanmış, ancak Saddam iktidarda. Bu senaryoda Özellikle Kuzeydeki fiili Kürt devleti oluşumu daha da güçlenir. Türkiyenin güvenliğini tehdit eder.Ayrıca Saddamın görevde kalması, ABD ve onu yönlendiren Musevi lobisi ile İsrailin kabul edecekleri varsayım değil. Birden fazla devlet... Saddam hâlâ görevdedir ama Kaddafi gibi onun da yelesi tıraş edilmiş, tırnakları kesilmiştir. İçe döndürülmüş, tecrit edilmiş, egemenlik alanı daha da daraltılmış, fonksiyonsuz ve zararsız hale getirilmiştir. 2. Saddam uzaklaştırılmış ve parçalanmış bir Irak. a) Saddam yok - Irak iki parçaya bölünmüştür.Kürt devleti tehlikesi değil, bunun da ötesinde oldubittisi vardır. Ve Irakın kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasını öngören bu senaryo, Türkiyeyi rahatsız eder.ABDnin amaçlarına da uygun değildir. Gerçekten ABD, Türkiye ile stratejik işbirliği sayesinde Kafkaslar, Boğazlar, Doğu Akdeniz, İran, Süveyş Kanalı, Hazar Havzası ve Orta Asyada avantajlarını, bölgede kurulacak küçük, sorunlu, bölgede ağabey rolü olmayan bir Kürt devletinden bekleyemez.Dahası başına bir sorun yumağı almış olur.Kürt devleti, Türkiye ile ABDyi karşı karşıya getirir. İran ve Suriyeden de tepki görür. İsrail de Türkiye ile dostluğunu Kuzey Irakta Kürt devletine tercih eder. Çünkü, Türkiye yanında göründükçe İran ve Iraka karşı İsrail, stratejik güvenliğini daha güçlü hisseder.ABD, iç sorunları nedeniyle her an iç çatışmalara düşebilecek ve dış müdahalelere açık bir Kürt devletini korumakta da çok zorlanır.Bu Kürt devletinin denize açılan konumu olmadığı gibi, böyle bir devlet için hava sahasını ABDye kullandıracak ülke de yoktur.b) Saddam yok - üç devletli Irak.Yukarıdaki senaryoya bir de bağımsız Arap Şii devletinin kurulduğu üç devletli Irak varsayımını ilave edelim.Bu yeni devlet Şii İranın etkisi altına girer. Petrol kapısı olan Basra Körfezinde dengeler İran lehine kayar.Bu yeni Şii devleti de, Şii Hizbullah hareketi ile birleşerek İsrailin güvenliğini tehdit eder.c) Saddam yok - 4 yeni devlete bölünmüş Irak.Bu senaryoda parçalardan birinin "Türkmen" devleti olması öngörülmektedir.İran ve Arap dünyası buna şiddetle itiraz eder.Ama... Türkiye açısından en az kötü olasılıklardan biridir. "Kürt" devletini kuşatmak ve petrol alanlarını denetlemek, Kürt devletinin politik gücünü sınırlamak bu seçenekle mümkün olabilir. Bu senaryoda ise hem Saddam yoktur hem de Irakın toprak bütünlüğü yitirilmiştir. 3. "Irakın toprak bütünlüğünü öngören senaryolar" Toprak bütünlüğünü sürdüren Irak, zayıf bir merkezi yönetim ile güçlendirilmiş, sözgelişi 2li, 3lü, 4lü federe devletlere bölünmüştür.Örneğin "Kürt", "Türk", "Arap - Şii", "Arap - Sünni" devletlere.Saddamın iktidarda kalması temel sorun olması nedeniyle bu senaryonun ABD tarafından kabul görmesi beklenemez."Şii federasyonu" İranın Körfezdeki etkinliğini artırır ve İsraili rahatsız eder."Türkmen devletiyle Türkiye, Kürt devletini sıkıştırabilir ama bağımsız bir Kürt devleti daima dış etkilere, tehdit olmaya adaydır.Bakınız, nasıl karışık bir yumak.Çözdükçe karışıyor...Diğer olasılıklar ve Türkiye için çözüm yaklaşımı yarın. g.civaoglu@milliyet.com.tr a) Saddam iktidarda - Irak toprak bütünlüğünü koruyor.
