Nihayet Irak’a olası ABD müdahalesi bağlamında ciddi bir çalışma... ASAM Jeopolitik ve Stratejik Araştırma Merkezi Başkanı E. Tümgeneral Armağan Kuloğlu, "neyin olabileceğini bulmak için nelerin olmayacağını" gösteriyor. Silahlı müdahale sonrası, yeni Irak için olasılıkları şöyle sıralıyor:
Tutun ki müdahale oldu ve savaş bitti.
Birden fazla devlet... Saddam hâlâ görevdedir ama Kaddafi gibi onun da yelesi tıraş edilmiş, tırnakları kesilmiştir. İçe döndürülmüş, tecrit edilmiş, egemenlik alanı daha da daraltılmış, fonksiyonsuz ve zararsız hale getirilmiştir.
Bu senaryoda Özellikle Kuzey’deki fiili Kürt devleti oluşumu daha da güçlenir. Türkiye’nin güvenliğini tehdit eder.
Ayrıca Saddam’ın görevde kalması, ABD ve onu yönlendiren Musevi lobisi ile İsrail’in kabul edecekleri varsayım değil.
Bu senaryoda ise hem Saddam yoktur hem de Irak’ın toprak bütünlüğü yitirilmiştir.
a) Saddam yok - Irak iki parçaya bölünmüştür.
Kürt devleti tehlikesi değil, bunun da ötesinde oldubittisi vardır. Ve Irak’ın kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasını öngören bu senaryo, Türkiye’yi rahatsız eder.
ABD’nin amaçlarına da uygun değildir. Gerçekten ABD, Türkiye ile stratejik işbirliği sayesinde Kafkaslar, Boğazlar, Doğu Akdeniz, İran, Süveyş Kanalı, Hazar Havzası ve Orta Asya’da avantajlarını, bölgede kurulacak küçük, sorunlu, bölgede ağabey rolü olmayan bir Kürt devletinden bekleyemez.
Dahası başına bir sorun yumağı almış olur.
Kürt devleti, Türkiye ile ABD’yi karşı karşıya getirir. İran ve Suriye’den de tepki görür. İsrail de Türkiye ile dostluğunu Kuzey Irak’ta Kürt devletine tercih eder. Çünkü, Türkiye yanında göründükçe İran ve Irak’a karşı İsrail, stratejik güvenliğini daha güçlü hisseder.
ABD, iç sorunları nedeniyle her an iç çatışmalara düşebilecek ve dış müdahalelere açık bir Kürt devletini korumakta da çok zorlanır.
Bu Kürt devletinin denize açılan konumu olmadığı gibi, böyle bir devlet için hava sahasını ABD’ye kullandıracak ülke de yoktur.
b) Saddam yok - üç devletli Irak.
Yukarıdaki senaryoya bir de bağımsız Arap Şii devletinin kurulduğu üç devletli Irak varsayımını ilave edelim.
Bu yeni devlet Şii İran’ın etkisi altına girer. Petrol kapısı olan Basra Körfezi’nde dengeler İran lehine kayar.
Bu yeni Şii devleti de, Şii Hizbullah hareketi ile birleşerek İsrail’in güvenliğini tehdit eder.
c) Saddam yok - 4 yeni devlete bölünmüş Irak.
Bu senaryoda parçalardan birinin "Türkmen" devleti olması öngörülmektedir.
İran ve Arap dünyası buna şiddetle itiraz eder.
Ama... Türkiye açısından en az kötü olasılıklardan biridir. "Kürt" devletini kuşatmak ve petrol alanlarını denetlemek, Kürt devletinin politik gücünü sınırlamak bu seçenekle mümkün olabilir.
a) Saddam iktidarda - Irak toprak bütünlüğünü koruyor.
Toprak bütünlüğünü sürdüren Irak, zayıf bir merkezi yönetim ile güçlendirilmiş, sözgelişi 2’li, 3’lü, 4’lü federe devletlere bölünmüştür.
Örneğin "Kürt", "Türk", "Arap - Şii", "Arap - Sünni" devletlere.
Saddam’ın iktidarda kalması temel sorun olması nedeniyle bu senaryonun ABD tarafından kabul görmesi beklenemez.
"Şii federasyonu" İran’ın Körfez’deki etkinliğini artırır ve İsrail’i rahatsız eder.
"Türkmen devletiyle Türkiye, Kürt devletini sıkıştırabilir ama bağımsız bir Kürt devleti daima dış etkilere, tehdit olmaya adaydır.
Bakınız, nasıl karışık bir yumak.
Çözdükçe karışıyor...
Diğer olasılıklar ve Türkiye için çözüm yaklaşımı yarın.
