23 Nisan 1920'de açılan ilk TBMM'nin şanlı tarihinde, "Atatürk'ün İngiliz gizli servisine ve İngiliz ince siyasetine üstün gelen dehası" önemli bir bölümdür.
Yansıtalım:
Atatürk, bilinir mi ki... "Bir bakıma Milli Güvenlik Kurulu"nun ilk uygulamasını Sivas Kongresi sonrası yapmıştır.
Sivas Kongresi öncesinde Galatalı Şevki Bey'den, Mustafa Kemal'e bir haber uçurulur:
"İngiliz gizli istihbarat servisi elemanları Binbaşı Noel Armstorong ve Sait Molla ile bu teşkilatın İstanbul'daki gizli başkanı Papaz Fruw İstanbul'da bir toplantı yaptılar.
Saraya, İngiltere büyükelçisi aracılığıyla bir öneride bulunuldu.
Mustafa Kemal, Anadolu'da Türkiye Büyük Millet Meclisi adıyla, milleti temsil eden bir meclis toplayacak. Büyük olasılıkla Ankara'da toplayacağı bu meclisi önlemenin ve halkın gözünden düşürmenin tek yolu vardır.
Derhal İstanbul'da bir süredir kapalı olan Meclis - i Mebusan'ı açınız ve yeniden toplayınız.
Böylece millete - işte milletin ve halifenin meclisi - dersiniz.
Ankara'daki de - ise isyancıların meclisi - diye ilan edilir.
Padişah Vahdettin ve Sadrazam Damat Ferid bu öneriyi kabul etmiştir. Bilgilerinize sunarız..."
Bunun üzerine Mustafa Kemal, 28 Kasım 1919'da Sivas'ta, Erzurum'da seçilmiş 9 kişilik Heyet - i Temsiliye ve Kolordu komutanları Ali Fuat (Cebesoy) ile Kazım (Karabekir) paşaların da katıldıkları bir "hafi" yani "gizli" toplantı yapar.
Bu toplantı bir bakıma Milli Güvenlik Kurulu gibidir.
Yani milletin temsilcileriyle, ordunun komutanları, bir araya gelmişler, ülkenin yüksek yararları için devlet politikasını saptamışlardır.
Gündemi, alınan kararları gizli olan bir toplantı...
Gizli toplantıda zabıt katipliğini Rauf Orbay yapar.
Toplantıda uzun durum değerlendirmeleri sonrası şu "çok özel" politika benimsenir.
"İstanbul'da Meclis - i Mebusan'ın, sarayın ve İngilizlerin aleti olarak toplanmasına şimdilik karşı çıkılmayacaktır.
Fakat...
Bu Meclis - i Mebusan'a Kuvayı Milliye'den milletvekillerinin girmesi ve orada sarayı da, İngilizleri de çileden çıkaracak milliyetçi konuşmalar yapmaları sağlanacaktır.
Bu konuşmalarda öylesine ileri gidilecektir ki... İngilizler ya da saray, Meclis - i Mebusan'ı kapatacaklardır.
O zaman Ankara'da açılacak olan TBMM milletin meşru temsilcisi ve istila güçlerine karşı ulusal tepkiyi temsil edecektir."
Bu karar gizli bir "plan" olarak özenle uygulanır.
Mustafa Kemal konunun koordinasyonunu bizzat izler. Yönlendirmeler yapar.
Örneğin...
Daha kurmay akademisi öğrencisiyken kurtuluş formülü olarak hazırladığı ve sınırlarını çizdiği, kendisine ait "Misak - ı Milli"yi, Kuva - yı Milliyeci'lerden Edirne Milletvekili Mehmet Şerif Aykut, Meclis - i Mebusan'ın kürsüsünden çıkar, ilan eder.
"İşte hedefimiz" der.
Ünlü heykeltıraş İlhan Koman'ın dedesi olan Mehmet Şerif Aykut'un bu sözleri salondaki diğer Kuva - yı Milliyeci milletvekillerinin ayakta alkışları ve büyük tezahüratıyla karşılanır.
Bu konuşma Sevr'in paramparça edildiği ve tanınmadığı anlamına da gelmektedir.
Hadise, İstanbul'da gök gürültüsü gibi yankılanır.
Konuşma 16 Mart 1920'de yapılmıştır.
48 saat sonra...
18 Mart 1920'de İstanbul'daki İngiliz istila güçleri, Meclis - i Mebusan'ı kapatırlar.
Mehmet Şerif Aykut ve diğer Kuva - yı Milliyeci milletvekilleri, İngilizler tarafından Malta'ya sürgün edilirler.
Mustafa Kemal, arkadaşlarına döner:
"Planımız başarıya ulaşmıştır.
İngiliz gizli servisi ve Dışişleri bu planı anlayamamışlardır.
İstanbul'daki Meclis - i Mebusan'ı kapatarak beklediğimiz hatayı yaptılar" der.
Bütün ülkeden milleti temsil edecek bir seçim yapılmasına.
Ve TBMM'nin Ankara'da toplanmasına karar verilir.
Sadece bir ay üç gün sonra...
Ankara'da Büyük Millet Meclisi toplanır.
Milletin meşru temsilcisidir.
Tarih 23 Nisan 1920.
Bu Meclis üç yıl boyunca Milli Mücadele mucizesini ortaya koymuştur.
Dünyadaki bağımsızlık mücadelesinin hala yanmakta olan meşalesini ateşlemiştir.
Bu Meclis "Gazi Meclis"tir.
Dün gece o Meclis'te kuruluşunun 75. yıldönümü bağlamında "DURUM" programını yaptık. Mutluyduk.
Daha İstanbul'daki Meclis - i Mebusan'da Misak - ı Milli hudutlarını açıklayan Edirne Milletvekili Mehmet Şerif Aykut ve arkadaşları, sürgündeydiler.
Zaferden sonra mübadele ile Türkiye'ye iade edildiler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kökeninde bu dünya çapındaki siyaset satrancının zeka şimşeği bulunmaktadır.
Yazara E-Posta: G.Civaoglu@milliyet.com.tr
