Yüksek Planlama Kurulu’nun, bugün toplanarak 2003 yılı programının ana hatlarını IMF talimatı doğrultusunda belirlemesi bekleniyor. IMF’nin 2003 yılı bütçesi ile ilgili talimatı faiz dışı fazlanın, milli gelirin yüzde 6.5’undan az olmaması. Bu yıl için milli gelir tahmini 364.3 katrilyon lira olduğuna göre, faiz dışı fazla için 23.6 katrilyon lira bulmak gerekiyor. Halbuki bugüne kadarki çalışmalarda bulunabilen faiz dışı fazla rakamı 19.0 - 19.5 katrilyon lira. Bu da milli gelirin yüzde 5.2 ve yüzde 5.4’ü oranında bir büyüklüğü ifade ediyor.
AKP hükümetinin 2003 yılı için harcama hedefinin 150 katrilyon lira, gelir tahmininin 104 katrilyon lira olduğu belirtiliyor. Bu durumda 46 katrilyon bütçe açığı söz konusu.
150 katrilyonluk harcama rakamının 65 katrilyonu faiz ödemesine gidecek. 150 katrilyonluk toplam harcamadan 65 katrilyonu faiz ödemesini çıkaralım. Geriye kalır 85 katrilyon liralık "faiz dışı harcama."
Eğer 2003 yılında 104 katrilyon gelir hedefine ulaşılır, buna karşılık faiz dışı işlere sadece 85 katrilyon lira harcanır ise, sonuçta bütçede sadece 19.0 katrilyon lira faiz dışı fazlalık ortaya çıkacak demektir.
Bütçede ne kadar çok faiz dışı fazlalık oluşur ise devlet borçlarını o kadar kolay öder. Ama bütçede ne kadar çok faiz dışı fazla oluşur ise devlet halkına o kadar az hizmet götürür. Maaşları artıramaz, yol yapamaz, köylüye, esnafa arka çıkamaz.
Bu nedenle hükümet faiz dışı fazla rakamını küçültmek ister. Geliniz görünüz ki IMF bu konuda hükümetin hoşuna gitmeyecek hedefler belirler.
2003 yılı için IMF’nin faiz dışı bütçe geliri fazlası hedefi milli gelirin yüzde 6.5’uğudur. 2003 yılı için milli gelir (GSMH) tahmini 364.3 katrilyon lira. Bunun yüzde 6.5’u 23.6 katrilyon lira eder.
AKP hükümetinin bugüne kadar bulabildiği faiz dışı gelir hedefi 19.0 katrilyon liranın milli gelir içindeki büyüklüğü ise yüzde 5.2’dir.
Hükümet 104 katrilyon liralık gelir hedefini tutturmak için 82 katrilyonluk vergi geliri ile 22 katrilyonluk vergi dışı gelir elde etmeyi bekliyor. Hükümetin 2003 yılında 22 katrilyon vergi dışı gelir elde etmesi çok güç. Hatta imkansız. Gelir hedefi tutturulamayınca bütçede faiz dışı gelir fazlası elde etmek güçleşir.
Bu yazının altında haberlere yansıyan şekli ile, AKP hükümetinin 2003 yılı bütçe taslağı ve de seçim öncesi koalisyon hükümetince hazırlanan 2003 yılı bütçe taslağı karşılaştırmalı olarak veriliyor.
Dikkat edilir ise "mevcut iç ve dış şartlardan eli kolu bağlı durumdaki" AKP hükümeti pek büyük değişiklik yapamamış. Tek yapabildiği faiz dışı harcamaları 8 katrilyon artırabilmek için, vergi dışı gelir hedefini bu ölçüde "şişirmek" olmuş. Açık anlatımıyla sorun AKP hükümetinin sorunu değil, Türk ekonomisinin sorunu. Bu iç borç yükünün yapısı değişmedikçe hükümetler kendi istedikleri şekilde bütçe yapma imkanına sahip olamayacak. Bütçeler IMF şablonuna uygun biçimde basit bir gelir gider hesabı şeklinde düzenlenecek.