Geçen hafta sonu ABD’de açıklanan iki gösterge moralleri bozdu. 1) Halk ve şirketler daha az kredi kullanıyor. 2) İş aramaktan vazgeçenlerin sayısının artmasına rağmen işsizlik oranı azalmadı. Amerikalılar daha az banka kredisi kullanıyor. Kasım ayında kredi toplamında 17.5 milyar dolar azalma oldu. Geçen 10 aydır kredi kullanımında azalma devam ediyor. Açıklamaya göre kriz havasından kurtulamayan tüketici ve üretici daha az borçlanıyor. Kredi kartı ile harcamalardaki gerileme durmadı.
Bu olumsuz tabloyu daha da olumsuz hale getiren aralık ayına ait istihdam rakamları. Başkan Obama aralık ayında işten çıkarmaların sona ereceğini tahmin ediyordu. Fakat aralık ayında 85 bin kişinin daha işini kaybettiği, işsizlik oranının yüzde 10 olduğu açıklandı.
İşsizlik azalmıyor
Bizde nasıl ki açıklanan işsizlik rakamlarına bazı eklemeler yapılarak farklı işsizlik oranları bulunuyor ise, ABD’de de bu yapılıyor.
- İşgücünden (çalışmaya hazır nüfustan) 661 bin kişinin (iş bulma ümidini yitirdiği, okula gittiği veya aileleri ile yaşamaya başladığı için) iş aramaktan vazgeçtiği varsayılıyor. n Krizden sonra çok sayıda işçi yarı zamanlı çalışmaya başladı.
İş aramaktan vazgeçtiği varsayılanlar ile yarı zamanlı çalışanlar da işsiz sayısına eklenirse, işsizlik oranı yüzde 17.3’e yükseliyor. 2009 Mayıs ayından yıl sonuna kadar işini kaybedenlerin sayısı 2 milyona ulaştı. Ekim ayında işsizlik oranı son 26 yılın en yüksek işsizlik oranı olarak yüzde 10.2 olarak belirlenmiş, daha sonra bu oran yüzde 10.1 olarak düzeltilmişti. Aralıkta 85 bin kişinin işini kaybetmesine rağmen işsizlik oranının kasım ayındaki gibi yüzde 10 olarak açıklanmasının nedeni iş aramaktan vazgeçenler hakkındaki varsayım. Mayıs ayında işgücü (çalışmaya hazır) nüfus 155 milyon iken, iş aramaktan vazgeçenler nedeniyle işgücünün yıl sonunda (yüzde 1.2 oranında azalarak) 153.1 milyona gerilediği bildiriliyor.
Aralık ayında (tek bir ayda) işgücünün 661 bin azalması ise 14 yıldır ilk defa görülen bir gelişme.
İş kaybının durması şart
Başkan Obama, “ABD’de işten çıkarmalar sona erip, işe almalar başlamadan ekonominin düzeldiği söylenemez” diyor. ABD ekonomisinin durumu bizi de çok ilgilendiriyor. İşte bunun için Türkiye’den de ABD’deki işsizlik göstergelerini dikkatle izliyoruz.
Sayın okuyucularıma ABD’deki işsizliğin boyutunu sergileyecek birkaç rakam vermek istiyorum:
- Son 23 ayın 22’sinde işsiz sayısı arttı. Sadece kasım ayında istihdamda 4 bin artış görüldü. n 2009’un ilk 3 ayından yıl sonuna kadarki dönemde her ay işsiz sayısı ortalama 691 bin arttı. n 2009 yılının son 3 aylık döneminde ise aylık işsiz sayısı artışı ortalama 69 bine geriledi. n 2007 Aralık ayından bu yana kriz nedeniyle işini kaybedenlerin sayısı 7.2 milyona ulaştı. n 2009 Aralık ayında işsiz sayısı 15.3 milyon. (Haziran ayında işsiz sayısı 15.6 milyon ile rekor kırmıştı.) n 2009 Aralık ayında 20-24 yaş arası gençlerde işsizlik yüzde 15.6 oranında. 24 yaş altı işgücünde ise işsizlik oranı yüzde 27.1’e tırmanıyor.