Afyon'da 15 kesimhane var. Bu kesimhanelerde kesilen etler kamyonlarla İstanbul'a ve Anadolu'ya gidiyor. Bana anlatıldığına göre her hafta, her biri yedişer tonluk 40 kamyon İstanbul'a ve Anadolu'ya et taşıyor.
Bunların yanında Afyon'da işlenen sucuk ve pastırma olan büyükbaş hayvan etinin bonfile gibi lüks kısımları da büyük şehirlere gönderiliyor. Afyon dışına gönderilen bu tür etin miktarının da 10 - 11 ton olduğu söyleniyor.
Afyon çevresinde her köyün merası var. Meralar tam olarak kullanılamıyor. Hayvan sayısı düşük ama gene de köylerde 45 bin dolayında büyükbaş hayvan olduğu tahmin ediliyor. Bunlar köylünün birer - beşer sahip olduğu hayvanlar. Bunlar yavrudan ete giden, köylünün en az iki yaşına kadar baktığı hayvanlar.
Bunlar yanında modern besi çiftlikleri var. Bu çiftliklerde besiciler danayı alıyor, 600 kiloluk danayı 2 - 4 ay besliyor. Bin kiloya çıkararak kesime gönderiyor.
Besi çiftliklerinde 15 bin dolayında büyükbaş hayvan var. Hamburgerci McDonald's'ın et ihtiyacını karşılamak için 3 bin dönüm arazide bin 500 büyükbaşlık yeni bir besi çiftliği kurulmuş. Yılmaz Oruç, Oruçoğlu çiftliğinde 800 büyükbaşla besicilik yaptıklarını, fiyattan memnun olduklarını söylüyor.
Büyükbaşın canlısının kilosu 830 bin liraymış. Afyon Ticaret Borsası'nda geçen hafta sonu kesilmiş büyükbaşın, karkas (kemikli) fiyatı 8 milyon 300 bin liraydı.
Afyon'da Cumhuriyet, İkbal, İpek ve İtimat gibi 20 dolayında firma, büyük ölçekli işletmelerde sucuk, pastırma yapıyor.
Afyon'da et işlemede yeni iş imkanları ortaya çıkmış. Örneğin döner hazırlayan işyerleri var. Etler dönerlik olarak 5 - 10 - 20 kiloluk demir çubuklara geçiriliyor, sonra ambalajlanıyor. Büyük şehirlerdeki dönercilere ateşin karşısına konularak kızartılmak üzere gönderiliyor.
Afyon'da deri fabrikası olmadığı için kesilen büyükbaşların derileri de başka şehirlere gönderiliyor.
Afyon'un kaymağı ünlü. Kaymak manda sütünün kaynatılması ile yapılıyor. Ayyan yöresinde her evin 2 - 4 mandası var. Kaymak satışından gelen para, kadının harçlığı sayılıyor. Köylerde yapılan kaymaklar 350 - 400 gramlık 'tabak' diye adlandırılan plastik şeffaf kapaklı kutular içinde Afyon'a getiriliyor. Hal binasında her sabah kaymak pazarı kuruluyor. Bu pazarda her gün 2 bin tabak kaymak satılıyor. Şu günlerde kaymağın tabağı 800 bin lira ile 1 milyon lira arasında. Kaymak üç gün sonra yağa dönüşüyor. Kaymağı alınan sütten peynir, yoğurt yapılıyor.
Hafta sonu Afyon'a gittim. Çok şey öğrendim...