Bu paraları kim ödüyor? Tabii ki zengin ülkeler petrolün büyük kısmını tüketiyor. Ama fakirler de petrol tüketiyor. Türkiye gibi ülkelerin petrol faturasının iki katına çıkması halkı da ekonomiyi de etkiliyor. Halkın cebinden çıkan paracıklar, petrol devlerinin kazancını büyütüyor.Gerçekçi olalım. Petrol piyatlarının artması sadece Amerikalı petrol şirketlerinin kazancını artırmıyor. Rus, İngiliz, Fransız, İskandinav şirketleri, bazı Arap ülkeleri de ceplerini dolduruyor.İyi de noldu da petrol fiyatları bir anda iki katına çıktı? Bir yıl içinde dünyada tüketim iki katına mı çıktı? Üretim yarı yarıya mı azaldı? Ertuğrul Tuncer diyor ki: "Arz ve talep dengesinde yıl içinde değişik nedenlerle bozulmalar oluyor. Ama şimdilerde fiyat artışlarının ardında Amerikalı petrol şirketleri var. Avrupalılar da bundan yararlandıkları için seslerini çıkarmıyor." Petrol Ofisinin bu ay başı görevden ayrılan eski CEOsu, uzun yıllar Amerikan petrol şirketlerinde yöneticilik yapan Ertuğrul Tuncer diyor ki: "Bir yıl önce Amerikan petrol devleri petrolün varili 35 dolara satar ise çok kazanırız hayalini kurarken, fiyatlar hayal ettikleri çizginin çok üzerine çıktı. Ortalama 45 dolar varil fiyatı bugüne kadar görülmemiş kazançlara imkan veriyor. Exxon Mobilin karı 25 milyar dolar. Shellin 18 milyar dolar, BPnin 16 milyar dolar..." Biz, seyirci koltuğunda sadece fiyat değişimini izliyoruz. Ama bu fiyatın gerisinde oynanan oyunları bilemiyoruz. Amerikalı petrol şirketlerinin gücünü yeterince değerlendiremiyoruz.Örneğin Irakta Saddamdan kurtulma operasyonunun Amerikalı petrol devletlerinin bu petrol fiyatını kontrol altına alma politikalarının bir parçası olduğu, petrol devlerinin ABD yönetimi üzerindeki güçleri yeni yeni tartışılıyor.ABD petrol şirketlerinin Irak petrollerini kontrol altına alma teşebbüsleri 2001 yılında Bushun başkanlık koltuğuna oturduğu günlerde başlamış. Petrol şirketlerince Iraklı danışmanlarla birlikte, Başkan Saddamı devirerek, yerine ABD yanlısı bir yönetimi geçirmeye dönük projeler hazırlanmış. Toplantılara danışman olarak katılan Iraklı Falah Aljibudynin açıklamalarına göre ABD petrol şirketlerinin bekleyişi, Irak petrollerinin gene devletin elinde kalması, fakat ABD yanlısı ve ABD petrol şirketleri ile işbirliğine hazır yönetimin, üretim ve fiyat konularında OPECte, ABD petrol şirketlerinin menfaati doğrultusunda hareket etmesi imiş.İngiliz yayın kuruluşu BBCnin "Newsnight" programında, "Irak petrolleri için ABDnin gizli planları" başlığını taşıyan bir program yayımlandı. Greg Palast tarafından hazırlanan programda, petrol şirketleri temsilcilerinin, ABD yönetimi görevlilerinin anlatımıyla petrol savaşının hikayesi verildi.Programda yapılan açıklamalara göre Bush yönetiminde Irakın işgali ile sonuçlanan Irak politikasını benimseyen "Yeni Muhafazakarlar" ise Irak petrollerinin özelleştirilmesini düşünüyormuş. Irak, oyunun bir halkası Saddama alternatif lider olarak benimsenen Chalabi, iktidarı ele geçirince özelleştirme işini başlatakmış.İşte bu aşamada ABDnin güçlü petrol şirketleri ile "Yeni Muhafazakarlar" arasında fikir ayrılığı ortaya çıkmış. Ve sonuçta Yeni Muhafazakarlar özelleştirme politikasından vazgeçmiş.ABD petrol şirketlerinin korkusu, Iraktaki özelleştirme hareketinde petrol üretim ve pazarlama gücünün ABD şirketleri yerine başka gruplarına örneğin Avrupalıların eline geçmesi tehlikesi olmuş. ABD petrol şirketleri, Rusyadaki özelleştirmede nasıl petrolü ellerinden kaçırdılar ise benzer durumun Irakta başlarına gelmesinden çekinmişler.Irak petrolleri devletin elinde kaldığı ve devlet de ABD yanlısı olduğu sürece, Irak petrollerinde üretimin ayarlanması ve de OPECte fiyatlama konusunda bir sorunları olmayacağını görmüşler. Petrolcüler ne isterse oluyor Bu durumda Bush yönetiminin, yeni kurulan Irak hükümetine verdiği direktifler arasında petrol özelleştirilmesinden hiç söz edilmiyormuş.BBCde yayımlanan programda yer alan bu bilgiler çerçevesinde olan bitene yabancı olanların cevaplayamadıkları sorular var. (1) Irakın petrol kuyularının ne kadarının çalıştırıldığı, üretimin ne zaman ve ne kadar artırılacağı belli değil. (2) Irakın petrol gelirinin ne kadar olduğu ve bu gelirin kimler tarafından nerelerde kullanıldığı hakkında bilgi yok. (3) OPECte Irakın temsil şekli veya OPEC ile ilişkisi hiçbir şekilde gündeme gelmiyor.Petrol üretiminde önemli bir gerileme olmadığı talep kısa sürede patlamadığı halde fiyatların kısa sürede hızlı tırmanışı tüm petrol üreticilerinin cebine para akmasını sağlıyor ama, Amerikanın petrol devleri bu gelişmeden en fazla memnun olanlar. Bu nedenle de Bush yönetiminin ve politikalarının en büyük destekçisi bu Amerikan petrol devleri.Oyun, Amerikan petrol devlerince oynanıyor, insanlar da "Irakta diktatör devrildi, demokrasi geldi, seçim yapıldı, hükümet kuruldu" hikayelerine kendilerini kaptırmış, her gün petrole neden daha fazla ödeme yaptıklarını, yaptıkları fazla ödemenin kimin cebine girdiğini düşünmeye vakit bulamıyor. guras@milliyet.com.tr Petrolcüler kazansın yeter...