Ayşe Hanım Teyzem ‘benim enflasyonum daha yüksek’ diyor
Ocak ayında enflasyon (Tüketici Fiyatları Endeksi’nin artış oranı) yüzde 1.72 olarak açıklandı.
Bir ayda gıda fiyatlarındaki artış yüzde 5.16 oranında.
Ayşe Hanım Teyzem “Devletin enflasyon hesabı başka, benimki başka... Benim enflasyonum daha yüksek diyor.”
Aslında (1) Devletin enflasyon hesabı doğrudur.
(2) Ama Ayşe Teyzem’in enflasyon hesabı da doğrudur.
Çünkü devlet ve Ayşe Hanım Teyzem enflasyonu farklı biçimde hesaplamaktadır.
Devlet nasıl hesaplıyor?
Başka ülkelerde enflasyon oranları nasıl belirleniyor ise bizde de TÜİK aynı usullerle, ülke genelince ay boyu tüketici fiyatlarındaki değişimi izliyor. Her tüketim kaleminin, toplam tüketim harcaması içindeki ağırlığına göre, fiyat değişimlerinin toplam tüketim harcamasını nasıl etkilediğini belirliyor. Böylece aylık enflasyon rakamı ortaya çıkıyor.
Özet ile (1) Fiyat değişimi ülke genelinde izleniyor.
(2) Fiyat değişimi ülke genelinde tüketicinin hangi mal ve hizmetlere ne kadar para ayırdığının ortalamasına göre hesaplanıyor.
İşte bunun için Ayşe Hanım Teyzem hemen itiraz ediyor: Devletin enflasyonu farklı, benimki farklı diyor.
Haklıdır. Çünkü Ayşe Hanım Teyzem devletin enflasyon sepetine giren tüm malları tüketmiyor. Onun tükettiği mallar, onun harcama
yaptığı hizmetler farklı.
Sezaryen harcaması yok
TÜİK 432 maddenin
968 çeşidinin fiyatlarındaki değişimi farklı sürelerle izliyor.
Bu fiyatların bazıları Ayşe Hanım Teyzem’in tencere kaynatmak için her gün para harcadığı maddeler.
Ama bazılarıyla ilgisi hiç mi hiç yok. Örneğin Ayşe Hanım Teyzem maç bileti ücreti, pantolon paçası kısaltma ücreti, kırılan pencere camını onartma ücreti, noktalı-bilyeli anahtar yaptırma ücreti, sezaryenli doğum ücreti, otomobil yıkatma ücreti, futbol sahası kiralama ücreti, internet kafe saat ücreti, lisan kuru ücreti, kaş aldırma ücreti, umreye gidiş ücretiyle ilgilenmiyor. Çünkü onun parası daha çok mutfak masrafına, gaz-elektrik masrafına, kira, dolmuş, otobüs masrafına gidiyor.
Türkiye genelinde enflasyon hesabı yapılırken, toplam tüketim harcamasında gıda ve alkolsüz içkilerin ağırlığı yüzde 24, konut harcamalarının (kira, ısıtma, aydınlatma dahil) yüzde 16, ulaştırma ve haberleşme harcamalarının ağırlığı yüzde 15, giyim ve ayakkabı harcamalarının yüzde 7, ev eşyasına harcamaların ağırlığı yüzde 7 olarak kabul ediliyor.
İşçi Memed Kardeşim’in ücretinin yarısı gıda harcamasına gidiyor
Ayşe Hanım Teyzem gibi emekli kesimin, işçi Memed Kardeşim gibi düşük gelirli kesimin toplam harcamalarının yapısı ise farklı. Onlarda toplam tüketim harcamasında gıda harcamalarının payı yüzde 50’ye, konut harcamalarının payı yüzde 30’a kadar yükselebiliyor.
2014 yılı ocak ayında TÜİK’in belirlemelerine göre aylık enflasyon yüzde 1.72 oranında. Bir önceki ocak ayına göre TÜFE artışı yüzde 7.48 oranında. Ocaktan geriye 12 aylık ortalama enflasyon yüzde 7.71 oranında.
Gıda ve alkolsüz içkilerde tüketici fiyatlarının 2012 yılı ocak ayına göre yüzde 10.89 oranında arttığı hesaplanmış.
İşte size Ayşe Teyze enflasyonu
“Benim enflasyonum ile devletin enflasyonu farklı” diyen Ayşe Hanım Teyzem’in “ne demek istediğini” sayın okuyucularıma arz etmek için Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin çalışmalarına dayalı olarak bir tablo hazırladım.
Yazının altında o tabloyu bulacaksınız. Tabloda Ayşe Hanım Teyzem’in her gün para harcadığı, tenceresini kaynatmak için almak zorunda olduğu malların fiyatında bir yılda ve bir ayda ne kadar değişim gerçekleştiğini göreceksiniz.
