Enflasyon denilince, (1) Toptan eşya fiyatları endeksi var. (2)Tüketici fiyatları endeksi var. Bitmedi. (3) Toptan eşya fiyatları endeksinin aralık/aralık 12 aylık değişim oranı var. (4) Toptan eşya fiyatlarının 12 aylık ortalama değişim oranı var. Gene bitmedi. (5) Tüketici fiyatlarının aralık/aralık 12 aylık değişim oranı var. (6) Tüketici fiyatlarının 12 aylık ortalama değişim oranı var. Bunların hepsi de birbirinden farklı. Enflasyonu aşağıya çekmek için gösterilen çabalar ve ödenen faturalar işe yaradı. 2003 Yılında toptan eşya fiyatları ve tüketici fiyatları artış oranları önemli ölçüde düştü. 2003 yılı aralık ayı sonu itibariyle enflasyon rakamlarına bakalım:(1) Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE)(a) Toptan eşya fiyatları aralık/aralık ayları arasında 2002de yüzde 30.8 artmıştı. 2003de yüzde 13.9 arttı.(b) Toptan eşya fiyatları 2002 yılının 12 ayında ortalama olarak yüzde 50.1 oranında artmıştı. 2003de yüzde 25.6 oranında arttı.2) Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)(a) Tüketici fiyatları aralık/aralık ayları arasında 2002 yılında yüzde 29.7 0ranında artmıştı, 2003 yılında yüzde 18.4 oranında arttı.(b) Tüketici fiyatları 2002 yılının 12 ayında ortalama olarak yüzde 45.0 oranında artmıştı. 2003 Yılında yüzde 25.3 oranında arttı.Buyurunuz size 4 farklı enflasyon rakamı. 2003 Yılında enflasyon düştü deyince acaba bunların hangisini enflasyon oranı olarak kabul edeceğiz?Neden 4 farklı oran var? Onu anlatayım.- Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE), sadece ve sadece toptan alım satıma esas olan malların fiyat hareketini izler. Örneğin on kamyon tomruk, yirmi çuval gübre, kırk çuval plastik ham maddesi, yüz ton demir fiyatındaki değişim bu endeksde yer alır. Bu fiyat hareketi sanayideki, tüm ekonomideki fiyat hareketini gösterir.- Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), sadece ve sadece halkın genelinin tükettiği mallardaki, ekmekteki, zeytindeki, kömürdeki elektrikteki fiyat değişimini ortaya koyar. Halkın geçim durumu bu endeksdeki değişimden izlenir.- Aralık/aralık 12 aylık fiyat değişim oranı bir önceki aralık ayındaki fiyatlarla bir sonraki aralık ayı fiyatının değişimini ortaya koyar. İki uçtaki iki ayın fiyatlarının karşılaştırılmasıdır.- 12 Aylık ortalama fiyat artış oranı ise, on iki ay boyunca fiyatların nasıl değiştiğini, oniki ay boyunca harcamaların enflasyondan nasıl etkilendiğini ortaya koyar. Enflasyon rakamları IMF uzmanları ve de övünmek isteyen hükümetler ile bürokratlar aralık/aralık toptan eşya fiyatları artış oranını enflasyon oranı olarak ilan eder. 2003te enflasyon yüzde 13.9a geriledi der.Ama, Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcam, hayatlarında sadece (senede bir ay) aralık aylarında alış veriş yapmıyor. Bu nedenle geçen aralıkta fiyatlar şöyle idi, bu aralıkda böyle oldu diyemiyor. Onlar 12 ay boyunca harcama yapıyor. Bu nedenle onları etkileyen 12 ayın ortalama fiyat artışıdır. Bu artış oranı da, yüzde 25.3tür. İşte bunun içindir ki, Ayşe Hanım Teyzem için 2003 yılının enflasyonu yüzde 25.3tür. guras@milliyet.com.tr Ortalama önemli
