Toprakbank’ın neden battığı hakkında "rivayet" muhtelif. n Halis Ağa’ya göre, devletten alacağı var. Devlet teşvik için söz verdiği paraları ödemedi. Ağa güç duruma düştü.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’na göre, Halis Ağa bankanın içini boşalttı. Halkın bankaya mevduat olarak yatırdığı paralarla banka Halis Ağa’ya kredi verdi. Halis Ağa bunlarla fabrika kurdu. Yurtdışında bina, arsa aldı. Bankadan çektiği 698 trilyon lirayı ödemeyince banka battı.
Öyle battı, böyle battı. Bu bankanın faturasını da Ayşe Hanım Teyzem, Ali Rıza Bey Amcam, simit alırken ceplerinden çıkacak yüzde 18 KDV ile, maydonoz alırken ceplerinden çıkacak yüzde 8 KDV ile yavaş yavaş ödeyecekler. Şimdi Ayşe Hanım Teyzem ile Ali Rıza Bey Amcam’ın öğrenmek istedikleri şunlar:
Hani, artık batacak bankaların tamamı batmıştı. Bundan sonra hiçbir banka batmayacaktı?
Hani, Bankacılık Üst Kurumu (BDDK) diye bir kurul kurulmuştu. Bankaları denetliyor, hata yapmalarını, bankaların içinin boşaltılmasını önlüyordu.
Hani, iç borçların artması pahasına Hazine kesenin ağzını açmış BDDK’ya oluk gibi para akıtmıştı. Bu paralarla bankacılık reformu tamamlanmıştı. Özel sektör bankaları "taş gibi" olmuştu.
Toprakbank’ın batmasının tek suçlusu Halis Ağa mı? Banka kurma izni verenlerin, bankada yönetim sorumluluğunu üstlenenlerin, bankanın içi boşaltılıncaya kadar, batıncaya kadar her yanlışa göz yumanların hiç mi suçu yok? Halis Ağa bankasını kaybettiği için beş kuruş ödemeyecek. Fatura Türk halkının sırtına kalacak.
Toprakbank’ın batma olayı, Bankalar Kanunu’nun yeterliliği ile BDDK’nın faaliyet şeklinin sorgulanması gereğini ortaya çıkarmaktadır. Toprakbank’ın batmasına neden olan büyük risk bir günde oluşmadı. Uzun sürede oluştuğu anlaşılıyor.
BDDK mali durumu bozuk bankalara müdahale ederken acaba Toprakbank’a zamanında neden müdahale etmedi? Diyelim ki, bankanın durumunun düzeleceği konusunda iyimser bir bekleyiş vardı... Tam tersi bir gelişme içinde bankanın durumu kötüye giderken kurum neden hiçbir şey yapmadı? Bu soruların cevapları mutlaka aranmalıdır. Çünkü bankacılık sistemi güvene dayanan bir sistemdir. BDDK bu güveni tesis etmek sorumluluğunu taşıyan otoritedir.
Toprakbank’ın batmasından sonra kamuoyunun gene aklı karışacak. İnsanlar şüpheye düşecek. (1) Acaba, mali durumu Toprakbank benzeri bozuk daha başka bankalar var mı? Acaba, onlara ne zaman el konulacak? (2) Acaba, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu düzenleme ve denetlemede yetersiz mi? Yoksa bile bile bankaların içinin boşaltılmasına göz yumuyor da bankalar bu neden ile mi batıyor? (3) Acaba, bu Bankalar Kanunu ve bu Üst Kurum ile Türkiye banka sisteminin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi mümkün olamayacak mı? Acaba, bu amaçla bugüne kadar Hazine’den Üst Kurum emrine aktarılan paralar boşuna mı gitti?
Şeffaflık, şeffaflık diyoruz... Bunları bilmek, öğrenmek hakkımız. Olay Toprakbank’ın batması dışında, Türk banka sisteminin hala zapturapta alınamadığının ve de, bankaların içinin boşaltılması işleminin sürdüğünün ortaya çıkması bakımından önemlidir.