Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Olan biteni baştan özetleyeyim: Yaşayanların kişi başı milli geliri 1.500 doların altında olan 36 ilimize daha çok yatırım yapılmasını teşvik etmek için hükümet bir kanun çıkardı. Bu illere yatırım yapacaklara bedava fabrika yeri veriliyor. Vergi kolaylıkları sağlanıyor. Buralarda fabrika kuranlar daha ucuz enerji kullanıyor.Uygulama bu ali ile de eleştiriliyordu. Deniliyordu ki, (1) 36 ilin arasında Düzce, Amasya, Malatya gibi iller var. Bunlar ile Şırnak, Bitlis, Iğdır gibi iller aynı teşvik kapsamında. Yatırımcı neden fakir illere gitsin? (2) Yeni yatırımlara teşvik veriliyor. Halbuki bu illerde daha önce yatırım yapanlar var. Onlar daha çok vergi ödeyecek. Daha pahalı elektrik kullanacak. Bu rekabette haksızlığa yol açar.Bu sorunlar ve tartışmalar devam ederken hükümet 36 ile 13 il daha eklemeyi ve de bu illerde daha önce yatırım yapanları da teşvik tedbirlerinden yararlandırmayı uygun gördü. TBMMye bir tasarı sevk etti. 36 ile 13 ilde yaşayanların kişi başı geliri 1.500 doların üzerinde. Bunlar arasında Rize, Elazığ, Niğde gibi oldukça gelişmiş iller de var. Bu tasarı içeride şu tartışmalara yol açtı: (1) Geri kalmış illerde yaşayanlar, "bu kadar geniş kapsamlı bir uygulamada yatırımcının hiçbir şekilde fakir bölgede yatırım yapmayacağını" ileri sürerek yakınmaya başladı. (2) Teşvik kapsamı 36 ile çıkarılınca ve daha önce kurulan fabrikalar da teşvik kapsamına alınınca bu iller çevresindeki illerde fabrikası olanlar haksız rekabetin ortaya çıkacağını ileri sürerek ayağa kalktı. (3) Gaziantep ve Denizli gibi iller çevre illere tanınan teşvikler nedeniyle, kurulan tesislerin illerinden kaçacağı endişesine kapıldı.Dışarıda ise, IMF yetkilileri, teşvik edilecek il sayısının artması ve teşvikten eski yatırımların da yararlanması sonucu bütçeye büyük yük bineceğini ileri sürerek tasarıya cephe aldı. O kadar ki, IMFnin onaylaması beklenen stand - by anlaşmasının onayı tehlikeye girdi.Devlet Bakanı ve Maliye Bakanı hükümetin tasarıda değişiklik yapamayacağını ileri sürüyordu.Başbakan geçen gün Gaziantepe gitti. Basına yansıyan haberlere göre eleştirileri dikkate alarak TBMMye sevk edilen kanun tasarısının "alt komisyon"da düzeltilebileceğinden söz etti. Bu iyi bir haberdir. Durup dururken ortaya çıkan bir sorun gündemden kalkacak demektir. Hükümet "kaş yapayım derken göz çıkarıyordu". Ama anlaşıldığı kadarı ile Başbakan "yanlısı" gördü. "Teşvik" konusunun içeride ve dışarıda sorun yaratmasını önlemek için "herhalde" bir şeyler yapacak. Kişi başı geliri (dolar)Rize 1.897Nevşehir 1.825Kilis 1.817Kütahya 1.805Kastamonu 1.781Niğde 1.781Artvin 1.776Karaman 1.752Elazığ 1.704Çorum 1.654Tunceli 1.584K.Maraş 1.548Trabzon 1.506 Teşvik kapsamındaki 36 il ile bunlara eklenecek olan 13 il Kişi başı geliri (dolar)Kırşehir 1.488Sinop 1.459Giresun 1.443Amasya 1.439Uşak 1.436Malatya 1.417Sivas 1.399Tokat 1.370Diyarbakır 1.313Afyon 1.236Batman 1.216Erzincan 1.158Osmaniye 1.157Düzce 1.142Çankırı 1.136Siirt 1.111Gümüşhane 1.075Ordu 1.064Bartın 1.061Erzurum 1.061Bayburt 1.017Şanlıurfa 1.008Mardin 983Aksaray 966Adıyaman 918Kars 886Van 859Iğdır 855Yozgat 852Ardahan 842Hakkari 836Bingöl 795Bitlis 646Şırnak 638Muş 578Ağrı 568 guras@milliyet.com.tr Kişi başı geliri 1.500 doların altındaki 36 il