Okumuşu okumamışı, genci yaşlısı insanlarımız iş bekliyor. Bundan sonra "devlet kapısı"nda iş yok. Özel sektörde mevcut tesislerde (kurulu kapasitede) daha fazla insana iş yok. Maalesef hem devlet, hem özel sektör bugünkü çizgide işsizlere iş vermek bir yana, çalışanları işten çıkarmak arayışında.
İyi de... Bizim işsizler ne olacak? Bizim işsizlere iş bulabilmenin tek bir yolu var: Yeni yatırımlar yapılacak. Yeni yatırımlar ile üretim artacak. Katma değer yaratılacak. Üretim artırmak için yapılan yeni yatırımlarda işsizlere iş imkânı doğacak. Yeni yatırımların üretime geçmesi ile yaratılan katma değer, işçiye ücret ödenmesine imkân verecek.
Devlet artık yatırım yapmayacak. Hem yatırım yapmaya niyeti yok. Hem parası yok. Yatırımı özel sektör yapacak. Özel sektör dediğiniz şeyin temel direği "müteşebbis".
Müteşebbis Nasrettin Hoca'nın hikâyesindeki "şekeri, yağı, unu bir araya getirerek helva yapan adam". Müteşebbis, yatırım konusunu bulacak, proje hazırlayacak, para temin edecek, bina yapacak, makine alacak. Yatırımı ortaya çıkaracak. İşci tutacak. Üretim yapacak. Malını satacak. İşçinin ücretini ödeyecek.
Açık anlatımıyla müteşebbis yatırım yapmaz ise ne üretimin ne de istihdamın artması mümkün. Müteşebbis, yatırıma niyetlendiğinde önce yatırım konusunu belirler. Bu yatırımın yapılabilirliğini belirlemek için bir proje hazırlar. Sonra bu proje ile devlete başvurarak "yatırım teşvik belgesi" alır.
Yatırım teşvik belgeleri, ülkedeki yatırım niyetlerinin göstergesidir. 2003'te müteşebbis, toplam 25.9 katrilyon liralık yatırım niyetini belgeye dökmüş ve onaylatmış. 2002'ye göre yatırım niyetlerinde reel bazda yüzde 49.5 artış dikkati çekiyor. Bu çok olumlu bir gelişmedir.
Müteşebbis her belgede, kaç liralık yatırım ile kaç kişiye istihdam imkanı yaratabileceğini de belirtir. 2003 yılında onaylanan yatırım teşvik belgelerine göre, bir kişiye iş imkanı yaratmak için (2003 yılı fiyatlarıyla) ortalama 142.7 milyar lira yatırım yapmak gerekiyor.
İmalat sanayiinde bir kişiye iş imkanı yaratmak için gerekli yatırım miktarı ortalama 119.7 milyar lira.
Her bölgede yapılan yatırımın konusu, büyüklüğü, teknolojisi farklı. Bu nedenle her bölgede bir kişiye iş imkanı yaratmak için gerekli yatırım miktarı da farklı. Örneğin Marmara bölgesinde bir kişiye iş imkanı yaratmak için ortalama 193.8 milyar lira yatırım gerekirken, Karadeniz bölgesinde 70.2 milyar liralık yatırım harcaması bir kişiye iş imkanı yaratabiliyor. Özetle yatırım olmadan üretim artmıyor. İnsanlara iş ve aş sağlamak için ise üretimi artırmak gerekiyor. Bir kişiye iş imkanı yaratmak için kaç liralık yatırım gerekiyor?
