Net borç rakamını Devlet Bakanımız "icat etti". Devlet Bakanımız, "bazı kötü niyetliler tarafından borçlarımızın olduğundan fazla gösterilmesinden" yakınıyor. Brüt değil, net borç rakamlarının kullanılmasını istiyor.Net borç rakamı denilen şey şu: "Her ne kadar bizim şu kadar iç, bu kadar dış borcumuz var ise de... Bizim burada şu kadar, burada bu kadar Türk lirası paramız ve dövizimiz var... Bu varlıklarımızı borç hesabından düşersek borcumuzun gerçek büyüklüğü ortaya çıkar" deniliyor.Daha basit anlatayım... Ayşe Hanım Teyzem bankadan "tüketici kredisi" olarak 100 lira aldı... Ayşe Hanım Teyzem diyor ki, "Ben bankadan 100 lira tüketici kredisi kullandım ama, benim kolumda 40 liralık bilezik var. Benim net borcum 60 liradır..." İşte Devlet Bakanımızın net borç anlatımı da böyle bir anlatım. Eskiden borç rakamı bir taneydi. Şimdi iki oldu. Bir "brüt borç" rakamı var, bir de "net borç" rakamı var. Devlet Bakanımız diyor ki, 2004 yılı sonu itibariyle,(1) Merkez Bankası'nın 27.9 katrilyon TL varlığı var.(2) Kamunun bankalarda 18.7 katrilyon TL mevduatı var.(3) İşsizlik Sigortası Fonu'nda birikmiş 13.3 katrilyon TL para var.Bunların toplamı 59.9 katrilyon TL eder.2004 yılı sonunda iç ve dış borçlarımızın toplam 332.1 katrilyon TL. Bundan düşeriz 59.9 katrilyon lira varlığı. Kalır geriye net 272.2 katrilyon TL borç. İşte bu rakam Türkiye'nin net iç ve dış borç toplamıdır (stokudur).Brüt borç rakamının nete dönüştürülmesinin ne yararı var? Çok yararı var. Böylece ülkenin borç yükü hafiflemiş görülüyor.Brüt borç toplamının milli gelire oranı yüzde 77.4. Halbuki net borç stoku milli gelirin yüzde 63.5'i büyüklüğünde. Varlıklar borçtan düşülüyor Avrupa Birliği ülkelerinin borçlanma sınırı, Maastricht kriteri denilen bir kritere bağlandı. Bu kritere göre toplam kamu borcunun milli gelirin yüzde 60'ından daha az olması gerekiyor. Bizim brüt borcumuz, net borç haline dönüşünce küçülüyor ve de Türkiye Maastricht kriterine yaklaşmış bulunuyor.Gelelim hikâyenin sonuna... Ayşe Hanım Teyzem, bankaya giderek, "Ben sizden 100 liralık 'tüketici kredisi' kullandım ama benim 40 liralık bileziğim var. Net borcum 60 liradır. Ben 60 liranın faizini veririm, borcumu da 60 lira olarak öderim" diyebilir mi? Hayır diyemez.Aynı şekilde de kamunun iç ve dış borç rakamından varlıkların düşülmesiyle ulaşılan net kamu borcu rakamı da "mesela dedik..." şeklinde bir rakamdır. Çünkü kamu, faiz ödemelerini brüt borç rakamı üzerinden yapacaktır. Ödeyeceği toplam borç brüt borç rakamıdır. Maastricht'e yaklaşılıyor 2003 2004I- BORÇ STOKU (brüt) 297.4 332.1(1) Üç borç toplamı 201.3 234.0(2) Dış borç toplamı 96.1 98.1II- VARLIKLAR 46.3 59.9(1) Merkez Bankası net varlıkları 24.8 27.9(2) Kamu mevduatı 12.6 18.7(3) Üşsizlik Sigortası Fonu 8.9 13.3III- BORÇ STOKU (net) 251.1 272.2(1) Üç borç stoku (net) 172.2 197.1(2) Dış borç stoku (net) 78.8 75.1IV- ORANLAR(1) Brüt borç stoku/GSMH % 83.4 % 77.4(2) Net borç stoku/GSMH % 70.5 % 63.5 guras@milliyet.com.tr Brüt ve net kamu borcu (katrilyon TL)