Buğdayın kilosu bu yıl 37.5 Ykr. dolayında. Buğdayını belgeli satan 35 Ykr. da destek primi alacak... Demek ki, buğday üreten, ürettiği buğdayın kilosunu ortalama 40.0 Ykr.den satacak...İyi de bizde bir dönümden acaba kaç kg buğday çıkar? ABD ülkelerinde dönüm başı verim ortalama 660 kg, bizde 220 kg. (Tarım Bakanı bu yıl Anadolu'da 180- 250 kg arasındaki bir verimden söz etti.) İyimser olalım. Dönümden 200 kg verim alındığını varsayalım. Bunun anlamı en iyimser bekleyişle dönüm başı 800 YTL dolayında buğday geliridir. Bu Türkiye genelinde 400-500 YTL ortalama gelir anlamına gelir.Toprağı bir yıl nadasta bırak. Toprağı belle. Tohum at. İlaçla. İki yılda bir, bir dönüm topraktan 400-500 YTL buğday geliri elde et. Bundan tohum, ilaç, traktör masrafını, kirayı düşÖ Dönüm başına cepte kalan 50-200 YTL'dir... Ve de bu gelir, bizde buğday dünya fiyatının iki misline satıldığından böyledir. Düşününüz... Buğday bir de dünya fiyatından satılsa... Çiftçinin eline bugünkü rakamın yarısı geçecek... Buğdayın tonu dışarıda 140-150 dolar. Bizde 240-250 dolar... Çiftçi buğdayı dünya fiyatının iki misline satıyor da çok mu para kazanıyor?.. Hayır, çiftçi ağlıyor... Buğday üreten, çaresizlikten buğday üretiyor. Şimdi elinizi vicdanınıza koyarak söyleyiniz... Bu durumda çiftçi buğday eksin mi? Bu tablonun sorumlusu çiftçi mi? Çiftçi çok çalışmadığından mı bu böyle? Gerçekçi olalım. Bizdeki toprak mülkiyetinde, bizdeki toprak kalitesinde ABD ortalaması verimi elde etmek, ABD maliyetinde buğday üretmek imkânı yok.İyi de biz ne yapacağız? Buğdayın maliyeti bizde yüksek. Çiftçimizin durumu perişan diyerek biz unu iki misli fiyatla mı tüketeceğiz? Ekmeği iki misli fiyatla mı yiyeceğiz?TMO çiftçiden buğdayın tonunu geçen yıl 242 dolardan aldı ama, bu buğdayı ihracat yapacak unculara tonu 152 dolardan 3 milyon ton buğday sattı. Uncular da bu buğdayla un yaparak yurtdışına ucuz un sattı. Ama aynı TMO, Türkiye'deki fırınlara ekmek yapacak değirmenlere aynı buğdayın tonunu 250 dolardan sattı.İşin raconu bu... TMO çiftçiden geçen yıl tonu 242 dolardan aldığı buğdayı doğrudan ihraç etmeye kalktığında buğdayın tonuna 130 dolardan alıcıyı zor buldu...Geçen yıl buğday hem boldu hem de kaliteliydi. Bu yıl maalesef (Tarım Bakanlığı görevlilerinin ihmaliyle) buğdayı kımıl ve süre vurdu. Buğdayda ürün miktarı kadar kalite de önemli. Kımıllı ve süneli buğdayın alıcısı olmuyor. Bu yıl TMO sadece kalitesiz buğdayı satın alabiliyor. Kaliteli buğdayı tüccar topluyor.Özetle çiftçi (haklı olarak) ağlıyor. Buğdayın alıcıları, buğdayı tüketenler (haklı olarak) mutsuz... Çözüm: Ciddi bir tarım planlamasına ihtiyacımız var. Üreticiye birilerinin yol göstermesine ihtiyaç var. guras@milliyet.com.tr Buğday eksin mi?