Çiftçimiz ayçiçeği fiyatını yeterli bulmuyor. Buğdaya verilen fiyat daha cazip geliyor. Bu nedenle çiftçi ayçiçeği üretmiyor. Halbuki yağ sanayiinin ayçiçeğine ihtiyacı var.
Yağ sanayiinin 1 milyon ton dolayında ayçiçeği talebi olduğu halde üretimimiz 600 - 650 bin ton.
Bu nedenle ayçiçeğini tohum olarak veya ham yağ halinde ithal ederek açığı kapatıyoruz.
Fiyatı yeterli bulmayan çiftçimiz üretimi artırmıyor. Tersine ayçiçeği dikilen alan her yıl daralıyor.
Döviz fiyatının düşük kalması ayçiçeği üreticisinin fiyat bekleyişlerini de altüst etti.
Geçen yıl Trakya Birlik ayçiçeğinin kilosuna 460 bin lira vermişti. Bu arada döviz fiyatları geriledi. Şimdilerde (nakliye, gümrük - her şey dahil) 430 bin liraya ayçiçeği ithal edilebiliyor.
Bu durumda bu yıl çiftçiye ne fiyat verilebilir ki?
Tarım ekonomisini çok iyi izleyen araştırmacı Ali Ekber Yıldırım'ın tespitlerine göre bu yıl çiftçi kiloda 600 ile 650 bin liralık bir fiyat bekleyişinde... Bu fiyattan yağ sanayicisi yerli tohumu kullanamayacak, yerli tohum elde kalırken, sanayici ithalata yönelecek, yetersiz olan ayçiçeği üretimi gelecek yıl daha da azalacak.
Çözüm olarak ayçiçeği ithalatını sınırlamak için gümrük vergisinin yükseltilmesini önerenler var. Bu durumda da ayçiçeği ithalatı sınırlanıyor amaç ayçiçeği yağı ithalatı cazip hale geliyor.
Buğday üretimini teşvik etmek ve buğday açığına neden olmamak arayışında dünyada ton fiyatı 125 dolar olan buğdaya Türkiye'de 225 - 230 dolar fiyat veriliyor. Bu fiyat çiftçinin ayçiçeğinden buğdaya kaymasına yol açıyor.
Buğdayda yapılanı yaparak ayçiçeğine dünya fiyatının üzerinde fiyat vermek imkansız olduğuna göre, tek çözüm yolu üreticinin sattığı ayçiçeğine, doğrudan destekleme primi ödemesi yapmak. Geçen üretim döneminde hükümet kilo başına 85 bin lira destekleme primi açıkladı. Ancak bu prim çiftçiye hala ödenemedi.
Çiftçinin bu yıl, kilo başına 600 - 650 bin lira fiyat bekleyişine ek olarak destekleme primi bekleyişi kilo başına 10 - 15 cent veya 150 bin - 200 bin lira arasında.
Önce hükümet ayçiçeği ile diğer yağlı tohumlar için ödenecek destekleme primlerini belirleyecek. Ondan sonra da ayçiçeği alım fiyatları açıklanacak. Ayçiçeği fiyatı sadece çiftçiyi değil, evinde tencere kaynayan, tencereye margarin veya sıvı yağ koyan tüm halkı ilgilendiriyor.
Durum tespiti: Gazetecilik dışında (paralı veya parasız danışmanlık dahil) hiçbir işim yoktur. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde "gazetecilik, radyo - televizyon - halkla ilişkiler" bölümleri öğrencilerine ekonomi dersi veririm.