Her yıl ağustos ayı ortasında fındık konusu gündeme gelir. Bu yıl da gelecek. Ama çok “fena” gelecek. Çünkü bu yıl “dağ taş fındık”.
Biz bu fındığı ne yapacağız? Biz bu fındığın parasını nasıl ödeyeceğiz?
- Türkiye’de her yıl ortalama 650 bin ton kabuklu fındık üretilir (idi).
- Fındığın ana tüketicisi, Avrupa’daki çikolata sanayicileridir. Kabuklu fındığın 400-500 bin tonu çikolatacılara gider. Biz içeride 40-50 bin ton kabuklu fındık tüketiriz. Açık anlatımıyla, kabuklu fındığın toplam talebi 500-550 bin tondur.
- Dışarıya satılabilir ve tüketilebilir toplam 500-550 bin ton kabuklu fındığın üzerindeki fındık depoda kalır.
2006 yılında 800 bin ton, 2007 yılında 530 bin ton kabuklu fındık ürettik.
- 2007 yılı ve geçmiş yıl stoklarından, bir yılda 400 bin ton kabuklu fındığın içini (201 bin ton iç fındık) ihraç edebildik.
- TMO (Toprak Mahsulleri Ofisi) depolarında satılamayan (alıcısı olmayan) 300 bin tonun üzerinde kabuklu fındık var.
Depolar fındık dolu
Eski yıllarda satılamayan fındığı Fiskobirlik alır, depolardı. Hükümet iki yıl önce Fiskobirlik yerine TMO’yu görevlendirdi. Ofis, önce Fiskobirlik stoklarını aldı. Geçen yıl da tüccara satılmayan fındıkları topladı.
Üretici için “Alıcısı yoksa, elimde kalır” sorunu yok. Alıcısı yoksa, TMO alıyor. Geçen yıl kilosunu 5 YTL’den aldı.
Üretici bu yılın ürününü toplamaya başladı. Fındıklıklara çok yağmur yağdı. Fındıklık alanı genişledi.
- Bu yıl 750-800 bin ton kabuklu fındık üretimi var.
- İçeride ve dışarıda satılabilecek kabuklu fındık miktarı 500-550 bin ton.
- 200-250 bin ton kabuklu fındık fazlası var.
- Depodaki 300 bin ton kabuklu fındığın üzerine bunlar da eklenirse biz ne yapacağız?
Eski stokun yükü 1.3 milyar YTL. Bu yılki stoka da bu kadar para mı yatıracağız?
Üretim devamlı artıyor
Bitmedi. “Bu yıl böyle... Gelecek yıl Allah kerim“ diyemeyiz. Fındık talebi artmıyor. Buna karşılık, fındık ekim alanı ve verimi çılgınca artıyor.
- Fındık, Ordu-Giresun ve Trabzon’un ürünüdür. Karadeniz bölgesinde bu 3 ilin sarp yamaçlarında sadece fındık yetişir. Bu bölge insanının ana geçim kaynağıdır. O nedenle üreticinin desteklenmesi zorunludur.
- Eskiden fındık sadece bu 3 ilde yetiştirilirdi. 1960-1965 döneminde 3 ilin üretimdeki payı yüzde 87’ye, 1975-1980 döneminde yüzde 70’e düştü. Şimdi toplam üretimde bu 3 ilin payı sadece yüzde 50 oranında.
- Fındık yetiştiren il sayısı 3’ten 39’a, fındık ekim alanı 220 bin hektardan 700 bin hektara, yıllık fındık üretimi 80-90 bin tondan 700-800 bin tona yükseldi.
- Şimdilerde Türkiye’nin batısında düz ve sulak yerlerde fındık yetiştiriliyor. Karadeniz yamaçlarında dönümde verim 80-100 kg iken Batı’da verim 150-200 kg.
Çıkınız bakalım işin içinden...