Olayların içinden Doğudan izlenimlerimi yazdım. Doğuda yaşayanlar yol, su, eğitim sorunundan söz ediyor. Batı'da yaşayanlar ise üretimdeki, istihdamdaki, ihracattaki sorunları dile getiriyor. Mustafa Türkmenoğlu Ege İhracatçı Birlikleri'nin Başkanlar Kurulu'nun başkanı. İki kuşak meyve ihracatçısı. Yaş meyve ve sebzeyi işlenmiş olarak ve markayla ihraç etmeye çalışıyor. İşlendiğinde yaş sebze ve meyvenin ihracat fiyatı yüzde 10-15 artıyor. Türkiye'den yapılan toplam ihracatın sadece yüzde 7'si işlenmiş ürün. Yaş meyve ve sebze ihracatında Rusya pazarının payı yüzde 60 dolayında. Kalanı AB pazarına gidiyor. Geçen perşembe Anadolu'nun doğusunda, Van'da idim. Pazartesi Anadolu'nun batısına, İzmir'e gittim. Bugün Anadolu'nun güneyine gidiyorum. Adana'da olacağım. Halkımız ne yapıyor, halkımızın derdi, sorunu var mı? Yoksa herkes hayatından memnun mu? Sorup öğrenmeye çalışıyorum. Bu yıl kuraklık nedeniyle yaş meyve ve sebze ihracatında yüzde 30 dolayında gerileme bekleniyor. Türkmenoğlu, yaş meyve ve sebze ihracatında dövizin tamamının ülkede kaldığına ve de istihdam etkisine dikkati çekiyor. Ucuz dövizin ihracatı giderek kısıtladığını söylüyor.Ornamar mermer sanayiinin başkanı Arslan Erdinç, madencilik sektöründe ihracatın önemine işaret ediyor. Arslan Erdinç'in anlatımıyla, maden üretiminde de döviz girdisinin payı çok az olduğu için ihracat gelirinin tamamına yakını ülkede kalıyor. Sektörün 2 milyar dolara yaklaşan yıllık ihracat gelirinin 1.1 milyar doları doğaltaş ihracatından sağlanıyor. Sektörün istihdam etkisi çok önemli. Türk lirasının aşırı değerlenmesi nedeniyle ihracat azalıyor. İhracat geliri düşüyor. Çalışan sayısı azalıyor. Ornamar'da daha önce 400 kişi çalışırken şimdilerde çalışan sayısı 95'e düşmüş. İhracat zorlaşıyor Şule Öztürkeri, zarif bir hanım ihracatçı. Otuz yıldır Eriş Giyim'i yönetiyor. Dış pazara giysi ihraç ediyor. Türk lirasının aşırı değerlenmesi karşısında yıllar boyu zorluklarla ele geçirdikleri pazarları kaybettiklerini söylüyor. Fason işler dışında doğrudan üretimde çalıştırdıkları işçi sayısını 360'dan 120'ye indirdiklerini anlatıyor.Jak Galiko, deri ihracatçılarının başkanı. Lider Deri'nin sahibi. Yılda 150 bin parça deri üreterek ihraç ediyor. 17-20 milyon dolar ihracat geliri elde ediyor. Türk parasının aşırı değerlenmesinden şikâyetçi. Doğrudan üretimden fasona dönmek zorunda kaldıklarını, işçi sayısını azalttıklarını söylüyor.Jak Galiko'nun dile getirdiği çok önemli bir konu var. Diyor ki, "Bugünkü maliyet yapısında işçilerimize zam yapma şansımız kalmadı. Halbuki işçi doğal olarak en az enflasyon oranında ücret artışı bekliyor. Hiçbir işveren işçiye, Türk parasının aşırı değerlenmesi nedeniyle zam yapamayacağını anlatamaz. İşçi ile işveren arasındaki iyi ilişkiler bu nedenle bozulabilir." guras@milliyet.com.tr İşsizlik artıyor