Demek ki, bu yılın ilk 9 ayında ürettiğimizden çok harcamışız... Bir ülke ürettiğinden çok harcamayı ancak dışarıdan borçlanarak becerebilir. İşte biz de bunu yapıyoruz. İşte bunun için cari açık (döviz açığı) sorunumuz var. İşte bunun için dış borcumuz büyüyor.Bir ülkenin büyümesi "gayri safi yurtiçi hasıla" (GSYİH) rakamından izlenir. GSYİH denilen şey, ülkede bir yılda üretilen tüm mal ve hizmetlerin parasal değeri (katma değeri)'dir.Bu yılın ilk 9 ayında tarım üretiminde yüzde 4,5 oranında sanayi üretiminde yüzde 5,0 oranında büyümeden söz ediliyor. Bu büyüme oranlarının bu kadar yüksek gerçekleşmesi beklenmiyordu.Tarım ve sanayi bu oranlarda büyüyünce, bunlara bağlı olarak ticaret ve ulaştırma kesimleri de büyüyor. 2005 yılının ilk 9 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre, üretime dayalı gelir artışımız (gayri safi yurtiçi hasıla büyümesi) yüzde 5,5 oranında gerçekleşti. Buna karşılık geçen yılın aynı dönemine göre harcama artışımız (tüketime, yatırıma harcadığımız paraların toplamı) yüzde 8,2 arttı. Yılın ilk 9 aylık döneminde milli gelirin nasıl harcandığını ortaya koyan rakamlar da "olağandışı" gelişmeleri işaret ediyor.Yılın 9 ayında ülkedeki üretim karşılığı elde edilen toplam gelirin yüzde 66,7'si, (Her 100 YTL gelirin 66.7 YTL'sini) halkımız tüketmiş. Halkımızın tüketim harcamalarında haziran-eylül döneminde olağandışı bir patlama gerçekleşmiş. Geçen yıla göre halkımız tüketime yüzde 11,2 oranında daha fazla para harcamış.Şimdiye kadar halkımızın geliri artmadığı için gıda harcamaları düşük çizgide kalırdı. Yılın ilk 9 ayında gıda ve içki harcamalarında yüzde 8,3 oranında, dayanıklı tüketim malı harcamalarında yüzde 11,3 oranında artış gerçekleşmiş. Halkımızın geliri artmadığı halde tüketimdeki bu artış şaşırtıcı.Yatırım harcamalarındaki artış da olağandışı. Beklentilerle uyuşmuyor. İlk 9 ayda toplam gelirin yüzde 26,4'lük bölümü yatırıma gitmiş. Her 100 YTL'lik yatırım harcamasının 15 YTL'lik kısmını kamu, 85 YTL'lik kısmını özel sektör yapmış. 100'ün 66'sını tüketiyoruz Özel sektörün yaptığı her 100 YTL'lik yatırım harcamasından bina inşaatına giden bölüm 28 YTL, makine ve teçhizata giden pay 72 YTL. (Demek ki özel sektör inşaat harcamalarında canlanma var ama, bu canlanma büyümenin dinamiğini teşkil etmiyor.)2005 yılının ilk 9 ayında özel sektörün makine ve teçhizat yatırımları ile ilgili harcamalarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,7 oranında artması çok önemli bir gelişme. Demek ki özel sektör makine ve teçhizata para yatırmaya devam ediyor.Karşılaştırmayı sağlam yapabilmek için hem 2004 yılı, hem 2005 yılı rakamlarını 1987 sabit fiyatlarına dönüştürerek topluyoruz. (Özel ve kamu tüketim harcamaları + devletin ve özel sektörün yatırım harcamaları + stok değişimi toplamından oluşan) 9 aylık harcama rakamı 2004 yılında (1987 fiyatlarıyla) 106,0 milyon lira idi. 2005 yılının ilk 9 ayında 114,7 lira oldu. Demek ki, bir yılda harcama artışı yüzde 8,2 oranında. Buna karşılık (gene sabit fiyatlarla) (GSYİH) üretim ve sonucunda gelirimiz sadece yüzde 5,5 oranında büyüdü. İyi de harcama artışı üretime bağlı gelir artışını nasıl geçti? Borçlandık. Yurtdışından gelen dövizi harcadık. İşte işin "püf noktası" da budur. guras@milliyet.com.tr İnşaata 28, makineye 72 YTL