Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Demek ki dolar fiyatı düşünce, YTL ile hesaplanan varlıkların da, borçların da dolar karşılığı büyüyor. Bu çok önemli bir gelişmedir. Çünkü eskiden biz enflasyonun varlık ve borç rakamları üzerindeki yanıltıcı görüntüsünden kurtulmak için, rakamları Türk lirasından dolara çevirirdik. Ama görüyorsunuz ki, dolar değerinin enflasyon kadar bile artmaması nedeniyle, şimdilerde dolarla yapılan değerlemeler de "yanıltıcı" olabiliyor. Yazının başında ne demek istediğimi basit olarak anlatayım: Varsayalım ki, 100 YTL varlığımız veya borcumuz var. Dolar 1.35 YTLden satılıyor. 100 YTL varlığın veya borcun karşılığı 74.0 dolardır. Ama dolar, geçen yılbaşındaki tahminler doğrultusunda 1.60 YTLden satılsa idi, 100 YTL varlık veya borcun karşılığı 62.5 dolar olurdu. Bu yıl Türkiyenin milli gelirinin 424 milyar YTL olacağı tahmin ediliyor. Doların değeri artmadığından, doların yıl ortalaması fiyatı 1.42 YTL oldu. YTL ile hesaplanan milli geliri bu ortalama değerle dolara dönüştürdüğümüzde, Türkiyenin milli gelirinin 298 milyar dolar olduğu ortaya çıkıyor.Halbuki yıl başında, 2005 yılında ortalama dolar değerinin 1.60 YTL olacağı tahmin ediliyordu. Eğer dolar değeri 1.60 YTL olarak gerçekleşseydi, 424 milyar YTL milli gelirin dolar olarak karşılığı 265 milyar dolar olacaktı.Doların yıl ortalaması değeri 1.42 YTL olarak kaldığı için, 2004 yılı kişi başı milli gelir rakamı 4.200 dolar olarak açıklanacak. Halbuki yıl ortalaması değeri 1.60 YTL olarak gerçekleşseydi, kişi başı milli gelir rakamı 2004 yılında 3.750 dolar olacaktı. Milli gelir dolarla şahlandı Bizim bütçemizden ödenecek iç borcumuzun bir bölümü TL, bir bölümü döviz borcu, bir bölümü de değişken faizli borç. Ama bunların hepsi TL ile ifade ediliyor. Kasım ayı sonu itibariyle konsolide bütçeden ödenecek borç stokumuzun toplamı 225 milyar YTL. Bunu kasım ayı sonu döviz fiyatı olan 1.41 YTLden dövize çevirdiğimizde iç borç stokunun 159 milyar dolar olduğu görülüyor.Halbuki kasım ayı sonu dolar değeri 1.60 YTL olarak gerçekleşseydi, 225 milyar YTLnin karşılığı olarak iç borcumuzun toplamı 140 milyar dolara düşecekti.Bu yanıltıcı etki sadece kamu kesimi için söz konusu değil. Bu yıl banka, şirket bilançoları dolara dönüştürülürken de dolar kurunun düşük kalmasının yanıltıcı etkisini göreceğiz. Türk lirasından dolara dönüştürüldüğünde hem varlıklar hem yükümlülükler büyük çıkacak. guras@milliyet.com.tr Borçlar da dolarla büyüdü