Dört yıllık işi 29 yılda bitirebiliyoruz

Devlet kuruluşları bütçede para olmadığını bile bile ihale açıyor. Müteahhitlerle sözleşme yapıyor. Müteahhit işe başlıyor. Ama müteahhide ödeme yapılamıyor.
Bir yıl 9 ayda bitecek iş, 15 yılda (evet 15 yılda) bitirilebiliyor. Dört yıl, dört ayda bitecek iş 29 yıl sürüyor.
Bu kadar süre içinde yapılan işin niteliği değişiyor. Bazı durumlarda ihtiyaç ortadan kalkıyor. Bazı durumlarda teknoloji değişiyor. Araziyi sulamak için ihale açılıyor, on beş yılda tarım arazisi sanayi arazisine dönüşüyor. Sulama tesisleri tamamlandığında hiçbir işe yaramıyor.
Türkiye İnşaat ve Tesisat Müteahhitleri İşveren Sendikası (İntes) tarafından yayımlanan derginin son sayısında İntes Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Şencan'ın bir yazısı var.
İbrahim Şencan yazısının sonuna kamu yatırımlarının uzun sürede nasıl tamamlandığını göstermek için örnekler eklemiş. Sayın okuyucularıma ben de bir baraj, bir karayolu ve bir sulama yatırımının nasıl sürüm sürüm süründüğünü anlatacağım.
Bursa Boğazkesen Barajı inşaatı 1991 yılında başlamış. Dört yıl, dört ayda tamamlanması öngörülen yatırımın bugüne kadar sadece yüzde 37'si tamamlanabilmiş. Kalmış geriye yüzde 63'lük bölüm. Bu yıl bütçeden yatırıma ayrılan para toplam için yüzde 2.83'ünün yapılmasını sağlayabilecek ölçüde bir para... Önümüzdeki yıllarda da aynı şekilde ödenek ayrılır ise, baraj 29 yılda tamamlanmış olacak. 2020 yılında barajlar kralı "Baba"mız inşallah açılışını yapacak!
Kütahya Tavşanlı yolu inşaatına 1990 yılında başlanmış. Üç yıl, 10 ayda tamamlanması gereken bir yatırım. Bugüne kadar yüzde 70'i bitmiş. Ama 2000 yılı bütçesinden ayrılan ödeneğe göre ancak 2008 yılında tamamlanması mümkün olabilecek!
Iğdır Ovası sulaması yenileme inşaatı bir yıl, dokuz ayda yapılması gereken bir iş. 1996 yılında başlanmış. Bugüne kadar işin sadece yüzde 37'si tamamlanabilmiş. 2000 yılı bütçe ödeneğine göre 15 yılda tamamlanması mümkün. 2011 yılında açılışı yapılabilir!
Bütün bunların nedeni (1) Bütçeden kamu yatırımlarına para ayrılamaması. (2) Bütçede para olmadığı biline biline her yıl yeni yatırımlar başlatılması.
2000 yılı bütçesinden kamu yatırımlarına ayrılan pay toplam harcamaların yüzde 5'i büyüklüğünde. Sadece 2.3 katrilyon lira... Bu para da kamu yatırımlarına bir defada ödenmiyor. Yılın ilk üç ayında 2000 yılı ödeneğinin yüzde 7'si, ikinci üç ayda yüzde 25'i, üçüncü üç ayda yüzde 36'sı, dördüncü üç ayda yüzde 30'u serbest bırakılıyor... İşte bunun için de, bir yıl, dokuz ayda bitecek iş 15 yılda, dört yıl, dört ayda bitecek iş 29 yılda tamamlanabiliyor.



Kaynak: İntes İşveren Dergisi, Ocak - Şubat 2000