Yıllık elektrik tüketimi 100 bin kilovatsaatın altında olanların “elektrik faturasını pazarlıkla düşürmeleri mümkün”. Faturanın nasıl düşürüleceğini anlatmadan, 100 bin kilovatsaat tüketim ne büyüklüktedir onu anlatayım.
Bizim evin son elektrik faturasına göre bir ayda 503 TL kilovatsaat elektrik tüketmişiz. (Aylık elektrik bedeli, dağıtıcı payı, vergi toplamı 138 TL ödemişiz. Kilovatsaat başı tüketim maliyetimiz 27.5 kuruş dolayında) Yıllık ortalama tüketimimiz 6 bin kilovat saat olduğuna göre eğer biz 20 daireli bir sitede yaşamış olsaydık, talep birleştiren site yönetimi “elektrik fiyatını pazarlıkla düşürme şansına sahip olabilecekti.”
Pazarlık işini anlatmadan, elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı hakkında da ara bilgi vermekte yarar var.
Şimdilerde elektriği özel sektör de üretiyor. Ürettiği elektriği kendi ihtiyacı için kullanmayanlar, bunu belli bir fiyatla Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye (TEDAŞ) satıyor. Elektrik milli iletim hatlarına yükleniyor. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) elektriği dağıtım bölgesinin kapısında dağıtıcı şirketlere teslim ediyor. Dağıtıcı şirketler de her tüketici için bir örnek tarifeyle elektriği dağıtıyor. Parasını tahsil ediyor.
Serbest pazarlık dönemi başladı
Özel sektör üreticilerin maliyetleri farklı, TEDAŞ’a satarak, iletim hatlarına yükledikleri elektriği toptan satış fiyatları farklı. Örneğin, doğalgazla üretim yapanlar 7-8 sentten satıyor. Rüzgârdan üretim yapanlar 6 sentten satıyor. Sudan üretenler 3 veya 5 sentten satıyor. Bu fiyatlar birleştiriliyor. İletim ve dağıtım masrafları ekleniyor. Üzerine vergi biniyor.
Dağıtım şirketlerinin dağıttığı elektriğin Türkiye genelinde kilovatsaati tüketiciye ortalama 25-26 kuruşa fatura ediliyor.
Serbest fiyat siteminden yararlanmak isteyen, yılda 100 bin kilovatsaatten fazla elektrik kullandığını belgeleyenler, Türkiye’nin istediği yerindeki, istediği üreticiyle anlaşma yapabiliyor. Örneğin, İstanbul’daki bir fabrika, Trabzon’daki dereden elektrik üreteni bularak onunla pazarlık edebiliyor.
Bu durumda üreticinin elektrik satış fiyatına TEİAŞ’ın iletim payı ve tüketicinin bölgesindeki dağıtıcının dağıtım payı eklenerek özel bir fatura düzenleniyor.
Sanayiciye ucuz elektrik
Tüketici yıllık 100 bin kilovatsaatlik limiti dolduramazsa, serbest tüketici olma hakkını kaybediyor. Üretici bir yılda söz verdiği ölçüde elektriği iletim hakkına yükleyemezse, anlaşmaya göre, eksik kalan enerjinin fiyat farkını üretici ödeyerek hesabı kapatıyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Hasan Köktaş, tüketiciye sağlanan bu pazarlık imkânının özellikle sanayi tesisleri, KOBİ’ler, hastaneler, okullar ve turistik tesisler için önemli olduğunu, 75 binin üzerinde tüketicinin bu imkândan yararlanma imkânının olduğunu söylüyor. Şimdilik 780 tüketici bu imkânı kullanıyormuş.
Yazının sonunda bir konuya açıklık getirmekte yarar var. Rüzgârdan elektrik üreten de, kömürden, doğalgazdan, sudan elektrik üreten de ürettiği elektriği ulusal iletim (nakil) hatlarına yüklüyor. Tüketicinin kullandığı elektrik farklı kaynaklardan gelen elektriğin karışımı. İstanbul’daki tüketici, Trabzon’da derede üretilen elektriği veya Alaçatı’da rüzgârdan üretilen elektriği satın almak için anlaşma yaptığında, kullanacağı elektrik ne Trabzon elektriği ne Alaçatı elektriği... Karma elektrik. Başka anlatımıyla, dağıtıcının kapısına getirdiği elektriği kullanan tüketicinin “Ben rüzgâr elektriğinden başkasını kullanmam... Veya “Ben Trabzon derelerinden elde edilen elektriği kullanırım“ demek şansı yok.
