Erzurum’da kükürtü yüksek olduğu için yerli linyitin satışı yasaklandı. İthal linyit satan kömürcüler "dolar ile mal alıp, Türk lirası ile satınca zarar ettiklerini" ileri sürerek bu yıl kömürü dolar ile satıyor. Kömürcü kömürü dolar ile satınca oduncular da odunu dolar ile satmaya başladı.
Şimdi Erzurumlu odun kömür almadan önce ‘döviz büfesi’ne uğrayarak Türk lirası ile dolar satın alıyor. Sonra kömürcüye veya oduncuya gidiyor.
Erzurum ve yöresini çok iyi bilen Ela Karasu’nun Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Lütfü Yücelik ve Mahrukatçılar Odası Başkanı Feyzi Genç ile yaptığı söyleşi Dünya gazetesinde yayımlandı. Lütfü Yücelik "Türkiye’yi kömür ithal eden ülke haline getirenler utansın" diyor. Feyzi Genç "Geçen yıl ithal kömürü dolar ile alıp, Türk lirası ile satan kömürcüler zarar etti. Bu yıl dolar ile alan dolar ile satmayıp da ne yapsın yani?" diye soruyor.
Ela Karasu’ya rica ettim. Benim için fiyatları öğrendi. Erzurum’da ithal linyit kömürünün tonu taksitli olarak 115 dolara, peşin olarak ise 105 veya 100 dolara satılıyormuş.
Yurtdışındaki kömür piyasasını yakından izleyen kömür ithalatçısı Sinan Enç, kükürt oranı düşük, parçası büyük iyi kalite Güney Afrika menşeli linyitin maliyetinin ton başı 85 - 90 dolar olduğunu, büyükşehirlerin yakıt ihtiyacı için her kış 5.5 milyon ton dolayında linyit ithal edildiğini söylüyor.
Büyük şehirlerde yerli linyit yerine ithal linyit kullanımı modasını Ankara’da zamanın belediye başkanı Mehmet Altındağ başlattı. Sorunun kaynağında, bizim linyitlerimizin genç ve bu nedenle kükürt oranlarının yüksek olması yatıyor. Genç linyit herhangi bir işleme tabi tutmadan yakıt olarak kullanıldığında içinde bulunan yüzde 4 ile yüzde 6 oranındaki kükürt insanı zehirliyor. Şehir havasını kirletiyor. Hele hele kükürtlü duman yağmur veya kar ile karışır ise şehrin üzerine asit yağıyor.
Halbuki linyitte kükürt oranının en fazla yüzde 1 olması gerekiyor. Linyitte kükürt oranını aşağıya çekmek için değişik teknolojiler, harmanlama yolları var. Bizde kömür politikası olmadığından önüne gelen, kalitesine, kükürt oranına bakmadan en ucuz ocakları kazarak elde ettikleri linyiti şehirlerde satmaya başlayınca belediyeler ithal kömüre yönelmek zorunda kaldı.
Türkiye’de halkımızın yüzde 9’u hâlâ tezek ile ısınıyor. Yüzde 35’i ağaç yakıyor. Bunlar yerli malı, yurdun malı... Yüzde 25’i petrol ürünü, yüzde 16’sı doğalgaz ile ısınıyor. Bunlar ithal malı. Şimdi linyit de ithal edilmeye başlandı. Ekleyiniz halkın linyit ile ısınanlarının yüzde 13 payını... Demek ki, halkımızın yüzde 54 dolayındaki bölümünü ısıtacak yakıt dışarıdan geliyor.
Dönelim Erzurum’daki duruma... İthal kömür satanların fiyatı dolar ile belirleyip, dolar karşılığı satış yapmalarına hak verdik diyelim... İyi de ya bizim dağdaki odunları satanların dolar istemelerine ne demeli?.. Üzüm üzüme baka baka kararıyor. Dolar kanımıza işliyor... Uzun lafın kısası "Erzurumlu bu yıl ısınmak için dolar yakıyor. Doların ateşi ile ısınıyor..." (Dolarizasyonun ulaştığı boyut "vatana millete hayırlı olsun...")
Kaynak: 2000 yılında tüketimin kaynaklar itibariyle dağılımı DPT, 2001 yılı programından alınmıştır.