Faiz uğruna hükümet yatırımdan vazgeçiyor

150 katrilyon liralık konsolide bütçeden (genel ve katma bütçeden), faize 66 katrilyon lira ayrılırken, kamu yatırımlarına ayrıla ayrıla 7.4 katrilyon lira ayrılabilmişti.
IMF heyeti bastırdı. Kamu yatırımlarına ayrılan para 6.3 katrilyon liraya indirildi.
Kamu yatırımlarına ayrılan paradan 1.1 katrilyon kesinti yapan hükümet, 7'nci gözden geçirme için gelen IMF teftiş heyetini memnun etmek için 2.6 katrilyon liralık zam yaptı, 4.4 katrilyon liralık kesinti yaptı. Faizcilere şıp diyerek 7.0 katrilyon liralık bir imkan yaratıverdi.
Devlet artık fabrika yapmıyor. Sadece 72 milyon insanın ekonomik ve sosyal yaşamını sürdürmesi için gerekli yatırımları yapıyor. Nedir bunlar? Yoldur, limandır, hastanedir, okuldur, adliye binasıdır, köy içme suyudur...
Hükümetler bunları yapmak için vardır. Hükümetler tabii ki (başka hükümetlerden intikal etse de) borçları aksatmamaktan, faizini ödemekten sorumludur. Ama hükümetler her işi bırakarak sadece faiz ödemeye kalkar ise ülke kötü duruma düşer. Ekonomik ve sosyal çöküntü önlenemez.
Bir hükümet halkına, "Faiz ödemekten iş yapamıyorum... Faizciler bastırıyor... Yapacağımı da yapamıyorum... Vergiyi artırmaya, zam yapmaya, harcamaları daha da kısmaya mecburum..." diyemez.
Bu ülkede başlamış, yıllardır sürünen yatırımlar var. Yılın başında, Devlet Planlama Teşkilatı bakanlıklardan gelen listeleri süzdü. Eledi. Bütçe hazırlanırken TBMM'ye 7.4 katrilyon liralık bir yatırım listesi verdi. Hükümet de 150 katrilyon liralık harcamanın 7.4 katrilyon lirasının hastane, okul, enerji ağırlıklı yatırımlara yöneltilmesini uygun gördü.
Bu listeye göre TBMM'de yüzde 2 tırpan atıldı. Yatırımlardan alındı. Faize aktarıldı. Derken IMF heyeti geldi. Son olarak da gene faizciler için yüzde 13 kesinti yapıldı.
Bu durumda bu yıl tamamlanacak kamu yatırımlarının (hastanelerin, okulların, yolların) tamamlanmasına imkan yok. Gelecek yıllar tamamlanacakların "sürünme" müddeti arttı.
AA'nın haberine göre yatırım programı hazırlanırken yaklaşık 8.1 yıl olarak öngörülen kamu yatırımlarının ortalama tamamlanma süresi, bu kesintilerle şimdiden 9 yıla çıkmış durumda.
Geçen yıl yatırımların ortalama tamamlanma süresi 7.6 yıl olarak planlanmış, ancak 1 katrilyon liralık blokaj nedeniyle süre uzamıştı.
Süre uzaması yatırımın "sürünmesi", maliyetinin artması, hizmetin gecikmesi demek... Bu tablodaki çarpıklık, IMF heyetini memnun etmek için faizciye bir haftada 7.0 katrilyon para bulan hükümetin, hizmet yatırımı için 150 katrilyon liralık bütçeden 6.3 katrilyon lirayı zorlukla ayırabilmesidir.