© Copyright 2025 Milliyet.com.tr | Giriş Yaptığınız taktirde kullanım koşullarını ve gizlilik politikasını kabul etmiş olursunuz.
Haberin Devamı
Finans çevreleri faiz düşüşünü 23.8.2000 vadeli Hazine bonosunun alım satım fiyatından izliyor.
Büyük miktarda piyasaya çıkarılan ve bankalar tarafından alınan bu bonoların derinliği var. İşlem hacmi büyük.
Bu bonoların faizi ekim ayı başında yüzde 95 idi. Dün yüzde 57'ye düştü.
En çok işlem gören bononun faizinin 50 günde 38 puan gerilemesi faizin düşmesi değil de nedir?
İyi de acaba bu faiz neden düşüyor? Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'e göre, piyasa 2000 yılı sonunda enflasyonun yüzde 25'e ineceğine inandı. Yüzde 25 enflasyonda yüzde 35 faiz iyidir. Faiz yüzde 35'e kadar gerileyecek. Bu durumda faizin şimdilerde yüzde 64 olması normaldir.
Finans profesyoneli Hakan Karahan diyor ki, "Hükümetin hedefi 2000 yılı sonu yüzde 25 enflasyon, yıl ortalaması yüzde 42 enflasyon. Bu durumda yüzde 64 faiz iyidir. Enflasyon hedefi şaşıp, yıllık enflasyon yüzde 50'lerde, 55'lerde kalacak olsa bile kağıdı alan zarar etmez..."
Ancaaaakkkk... Çok önemli bir tehlike var: Faizler hep inecek ise bono alanlar zarar etmeyecek ama, faizler inerken ya birden tırmanışa geçer ise? İşte o zaman, düşük faiz ile bono alanlar, paralarını iki ay, dokuz ay düşük faizli bonoya bağlayanlar zarar edecek. Elindeki bonolardan kurtulmak isteyen yok pahasına bono satacak.
Şimdi gelelim bir başka tehlikeye: Faiz ile döviz ilişkisine. Türkiye'de Hazine tahvilleri ve bonolarının reel faizinin yüksekliğini hep eleştiriyoruz ama, bu yüksek reel faiz Türkiye'ye döviz girişi sağlıyor.
İster sıcak para, ister "kara bıyıklı yabancı"ların parası olsun, Türkiye'ye döviz giriyor.
Dövizi olan, başka ülkelerde en fazla yüzde 10, yüzde 12 getiri sağlayabilirken, Türkiye'de daha fazla reel getiri sağlar ise, dövizini Türkiye'ye taşıyor.
Uzmanlar, Türkiye'de reel döviz faizinin (enflasyondan ve kur ayarlamalarından arındırıldıktan sonra faiz - döviz makasının sağladığı getirinin) en az yüzde 12 dolayında olması gerektiğini hesaplıyor. Reel döviz faizi bunun altına düşünce Türkiye'ye döviz girmiyor. Tahvile, bonoya bağlanan döviz dışarı çıkmaya başlıyor.
Ekim ayı başında bono faizi, dövizini getirene yüzde 27 dolayında reel faiz imkanı veriyordu. Şimdilerde reel faiz yüzde 1'lere düştü.
Türkiye'nin özelliği nedeniyle reel faiz düşünce sıcak para, (kara bıyıklı yabancının dövizi) dışarı kaçmakla kalmaz, içerideki yatırımcılar da dövize dönmeye başlar.
Dövizin bir bölümü dışarıya akarken, bir bölümü de içeride kapışılır. Bu çok tehlikeli bir durumdur.
Şimdilik Merkez Bankası bu iki bacaklı tehlikenin bir bacağını önlüyor. Gecelik faiz oranlarını belli çizgide tutarak, Türk lirasının dövize yönelmesini engelliyor. Döviz fiyatlarını olağanüstü artırarak talebi frenliyor. Dikkat buyurunuz doların fiyatı her gün 1.500 - 2.000 lira artmaya başladı.
Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr