"Dokunur Ayşe Hanım Teyzem dokunur. Önce kafanızı bozar. Sonra da cebinize dokunur." Telaşlandı... "Aman anlat" dedi. Ben de bildiğim kadarı ile anlattım."Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim. "ABDde Merkez Bankasının başında Alan Greenspan isminde bir yaşlı amca var. Bu amca ekonominin patronu. 11 Eylül terörü ABD halkının, Enron isimli şirketteki ayak oyunları ABD firmalarının kafasını karıştırdı. İnsanlar harcamayı, firmalar yatırımı kesti. Piyasada yaprak kımıldamamaya, insanlar işsiz kalmaya başladı. Bu yaşlı amca o zaman ekonomiyi harekete geçirmek için önce faizleri son 46 yılın en düşük seviyesine yüzde 1e indirdi. Sonra da onun tavsiyesi ile yönetim bütçeyi açtı. Gelirden fazla harcama yaparak ekonomiyi harekete geçirmeye çalıştı. İthalata yüklendi. Döviz açığı büyüdü.O kadar ki, ABDnin nerede ise 500 milyar dolara yakın bütçe açığı 600 milyar dolara yakın dış ticaret açığı var. ABDnin ithalatı 1.300 milyar dolar, ihracatı 750 milyar dolar dolayında. Demek ki nerede ise ihracatı kadar döviz açığı oluşmuş.İyi de... Bu durum sürdürülebilir durum değil. Bunlar ekonomiyi harekete geçirmek için uygulanan politikalar. Beklenen, ABDde sonbaharda başkanlık seçimlerinden sonra bütçe ve dış ticaret (döviz) açığını kapatacak tedbirlerin alınması idi. Ama şu günlerdeki söylentilere bakılır ise, FED diye isimlendirilen Merkez Bankasının başındaki yaşlı amcanın seçimleri beklemeye niyeti yok. Şu günlerde faizi artıracak."Ayşe Hanım Teyzemin sabrı tükendi. "Uzatma " dedi. "Kısa kes. ABDde faizin artması bana ne yazar?""Ayşe Hanım Teyzeciğim" diye anlatmaya çalıştım, "ABDde faizin artması demek, dünyanın her köşesinden ABDye dolar akımının başlaması demek. Dünyadan dolarlar ABDye gitmeye başlayınca, dünya piyasalarında dolar kıtlanır. Doların değeri artar. Bunun ucu bize dokunur. Hem de fena dokunur. Önce doların fiyatı artar. Ardından dolardan Türk lirasına dönenler, hemen dolara hücum etmese bile dolar bozdurmaktan vazgeçer. Doların faizi artınca, Hazinemiz dolar ile borçlanırken daha yüksek faiz ödemek mecburiyetinde kalır. Hazine yüksek faiz ile borçlanınca içeride Türk lirası faizler yükselir. Doların fiyatı ve faizler artınca aşağıya düşmekte olan fiyatlar gene yukarıya tırmanmaya başlar. Bir de bakarsınız ki, ABDde faiz arttı diye bizde maydonozun fiyatı artmış."Ayşe Hanım Teyzem telaşlandı. "Aman evladım. Kafamı karıştırdın. Durup dururken sırası mı şimdi..." Lafı ağzından aldım. "Haklısınız. Nasıl olsa bu olacaktı ama... Sırası mı şimdi? Çok kötü bir dönemde yakalandık. Zaten halkımızın morali bozuk. Bir yanda Kıbrıs, öte yanda AB üyeliği konusundaki tartışmalar. Önümüzdeki ay enflasyon zaten biraz fazla çıkacaktı. Alınız başınıza belayı. FED faizi sonbaharda yükseltse, biz buna daha hazırlıklı yakalanabilirdik. Bu belayı daha kolay atlatabilirdik. Ama şu günlerde bir faiz artırımı, (döviz fiyatı yükseleceği için bayram edecek olan ihracatçılarımız dışında) kimseye bir şey getirmez. Herkesin önce moralini bozar, sonra cebine dokunur."Ayşe Hanım Teyzem sinirlendi. "Bu dünya ne hale geldi evladım" dedi. "Bizimkiler faiz ile oyunuyor, ucu bana dokunuyor, Amerikadaki yaşlı adam faiz ile oynuyor, ucu bana dokunuyor... Üstelik ben hep kaybediyorum. Ben bu dünyaya devamlı kaybetmek için mi geldim?" guras@milliyet.com.tr Ayşe Hanım Teyzem soruyor... "Evladım" diyor. "Amerika faizi artıracak diye laflar dolaşıyor. Bunu ucu bana da dokunur mu?"
