Bizim fındığın tüketicisi Avrupa'nın çikolatacıları, pastacıları. Son on yıldır her yıl ortalama 220 bin ton iç fındık ihraç ediyoruz. İçeride de yaklaşık 30 bin ton dolayında iç fındık tüketiyoruz. 2 kg kabuklu fındıktan 1 kg iç fındık elde ediliyor. Kabuklu fındık talebi yılda 500 bin ton dolayında.2001 yılında 705 bin ton, 2002 yılında 600 bin ton, 2003 yılında 480 bin ton, 2004 yılında 350 bin ton, 2005 yılında 522 bin ton kabuklu fındık üretildi. Bu yıl ürünün bol olduğu, 600 bin tonu aştığı söylendi.Ürün miktarı 500 bin tonu aştığında, o yılın fındığı başa bela olur. Depolarda kalır. Ya yakılır, ya yağ haline getirilir. Bizde bazı konular günün konusu haline geliyor. Sonra unutulup gidiyor. Kamuoyunda günlerce fındık konusu tartışıldı. Sonra unutuldu. Ne oldu? Fındıkları kim aldı? Kaça aldı? Üretici ne durumda? Bunları merak eden varsa, anlatayım. Eskiden satılamayan fındıkları Fiskobirlik satın alır, her yıl 100 milyon dolar dolayında zarar eder, zararı da devlet karşılardı. 2003 yılında bu yana Fiskobirlik "özerk" hale geldi. Artık devlet Fiskobirlik'e ne para veriyor ne zararını karşılıyor.Fiskobirlik depolarında geçen yılın ürünü 50 bin ton kabuklu fındık var. Fiskobirlik geçen yıldan üreticiye borçlu. Para bulamadığından bu yıl piyasaya giremedi.İhracat için tüccar kabuklu fındığın kilosunu 3.0-3.5 YTL'den toplamaya başlayınca kıyamet koptu.Hükümet Toprak Mahsulleri Ofisi'ni görevlendirdi. TMO, parasını kısa sürede ödemek şartıyla kilosu 4.0 YTL'den fındık satın almaya başladı. Bugüne kadar 150 bin ton kabuklu fındık topladı. 118 bin tonun bedeli olarak üreticiye 426 milyon YTL ödeme yaptı. Fiskobirlik'te para yok Fiskobirlik'in fındık alacak parası yok ama ürününü Fiskobirlik'e vermeye alışmış ortakları var. Bedelini 2007 yılında 3 taksitte ödeme vaadiyle fındığa 5.0 YTL fiyat verdi. Fiskobirlik'e inanan üreticiler 50 bin ton fındığı Fiskobirlik depolarına teslim etti. Kış ayına yaklaşıldığına göre ufak tefek stoklar dışında bu yılın fındığını üretici elinden çıkarmış demektir. Anlaşılıyor ki 600 bin tonu aşan ürünün 200 bin tonu TMO ve Fiskobirlik depolarında. 400 bin ton dolayındakini ihracatçı tüccar ortalama 3.0-3.5 YTL'den topladı. Üreticinin de herhalde dağınık halde (en fazla) 50-100 bin ton stoku vardır.Fındık konusunu yakından izleyen tarım uzmanı Ali Ekber Yıldırım'dan öğrendiğime göre, fındık ihracat sezonunun ilk 3 ayında 103 bin ton iç (karşılığı 206 bin ton kabuklu) fındık ihraç edilmiş. 467 milyon dolar gelir elde edilmiş. Ortalama ton başına 4.533 dolar bir fiyat söz konusu. Geçen yıl ürün az olduğundan fiyat 9.000 doların üzerine çıkmıştı.Bu yıl fındık üretiminin bol olması sevinilecek yerde üzüntüye yol açtı. Karadeniz dalgalandı. Hem üretici hem ekonomi kaybetti. guras@milliyet.com.tr TMO 150 bin ton alım yaptı