Göstergelere göre talep hızla artıyor, piyasa canlanıyor. İhracat artışına iç talepteki patlama da eklenince piyasada hareket hızlandı. Piyasanın canlanması, üretimin artması talep artışına bağlıdır. İç talep ise gelir artmadan artmaz. Gelir ise üretim artışı ile artar. Açık anlatımıyla gelir - üretim ilişkisi "yumurta - tavuk" ilişkisine benzer.
Açıklanan rakamlara göre 2002 Eylül ayında başlayan talep artışı hızlanmış durumda. Talep artışı nedeniyle hem içeride sanayi üretimi artıyor, hem ithalat artıyor.
İyi de bu talep artışının ardında ne var? Kimin geliri nasıl arttı da kim harcamalarını artırmaya başladı?
Tarım kesiminin gelirinde artış yok, işçi ve emekli kesiminin gelirinde artış yok.
Memurların geliri ancak enflasyon dolayında artıyor.
Talebin kaynağı ne?
O halde bu talep patlamasının kaynağı ne?
(1) Faiz geliri olabilir... (2) Tüketici kredisi ve kredi kartı kullanımındaki artış olabilir. (3) Dövize bağlı tasarrufların çözülmesi olabilir. (4) Geciktirilmiş, ertelenmiş talebin harcamaya dönüşmesi olabilir.
Dün Master Card yöneticileri yılın ilk yarısında Master Card cirosunda yüzde 74, işlem adedinde yüzde 65 artış olduğunu açıkladı. Master Card işletmesi genel müdürü, "Ekonominin toparlanmasıyla birlikte insanların artık plastik kartlarını daha fazla kullanmaya başladıklarını" söyledi. Yıl sonunda 21 - 22 milyar dolarlık bir harcamayı hedef aldıklarını açıkladı.
Bankalararası kart merkezinin yayımladığı bilgilere göre, Türkiye'de 8.5 milyon Master Card, 8.3 Visa kartı ve 37 bin diğer kart olmak üzere 17.0 milyon kredi kartı kullanılıyor.
54.5 milyon plastik kart
Ayrıca bankalar tarafından "Visa" logolu 12.2, "Master Card" logolu 18.4, özel logolu 6.9 milyon olmak üzere 37.5 milyon kart dağıtılmış durumda.
Demek ki, Türkiye'de insanlar 54.5 milyon plastik kart ile her gün alışveriş yapıyor, nakit avans kullanıyor.
Buna, otomotiv, beyaz eşya, kahverengi eşya ağırlıklı değişik sektörlerdeki taksitli satış kolaylıklarını da ekleyiniz.
İnsanların borçlanmaya dayalı talepleriyle canlanan bir iç piyasa tablosu ortaya çıkıyor. Önemli olan önümüzdeki dönemde üretim artışının gelir artışına dönüşmesi ve bu gelir ile insanların borçlarını ödeme gücüne kavuşmasıdır. Bu olmaz ise hem kredi kullananlar hem kredi ile satış yapanlar güç duruma düşer.