Gökçeler'den Hüseyin Yoran Tariş kapısında sıra bekliyor

Gökçeler köyü Milas'ın hemen yakınında. Hüseyin Yoran'ın tarlası dededen kalma. Bölüne bölüne payı düşmüş 50 dönüm. Hüseyin pamuğu toplattı. Balyalattı. Traktöre yükleyip Tariş kapısında sıraya girdi. Sıra numarası aldı. En az üç - beş gün traktörü sırada bekleyecek. Bu arada çiğ - yağmur yağmamalı ki mal ıslanmasın. Islak malı Tariş almıyor. Hele malı bir teslim etsin parayı ne zaman alacağı belli olmaz... Çünkü Tariş'in parası yok.
Geçen yıl pamuğa Tariş 195 bin lira ödüyordu. Hükümet bu yıl yüzde 18 artış ile fiyatı 230 bin lira olarak belirledi.
Üretici fiyatı düşük buluyor. Maliyetin 300 bin lira olduğunu söylüyor. Fiyatı beğenmese de, Tariş parayı geç ödese de yapacak şey yok. Tüccar 180 - 190 bin liraya mal topluyor. Buna göre Tariş fiyatı gene de iyi ama, Hüseyin geçen yıl Tariş'ten parasını 30 günde alabilmişti. Tariş'in ödeme fişine baktım. Mal bedelinden vergi stopajı, fon kesintisi, Bağ - Kur kesintisi, sermaye kesintisi, borsaya yardım parası kesilmiş. Kesintiler net ödemenin yüzde 5.5'u oranında.
Hüseyin parasını Tariş'ten almadı ama Dayıbaşı ile hesabını kesti. Pamuk toplamaya gelen 20 işçilik grubun çavuşu. Daha önce 500 milyon lira avans ve işçilerin yol parasını almıştı. Eskiden Denizli'den ve Muğla'dan işçi getirirdi. Şimdi Diyarbakırlıları getiriyor.
İşçinin barınması, yakacağı Hüseyin'den; yiyeceği, içeceği kendilerinden. Geçen yıl pamuğun kilosunu 47 bin liraya topluyorlardı. Bu yıl 65 - 75 bin lira istediler.
Pamuk üretmek kolay iş değil. Traktörün olacak, traktörün 15 çeşit aleti, edevatı olacak. Bunlar 15 milyar liralık yatırım ister. Tarla üç defa sürülecek. Tariş'ten tohum alınacak. Dönüme 10 kilo tohum, toprak altına 50 kilo, üstüne 30 kilo gübre atılacak. 3 defa çapalanacak. 6 defa sürülecek. 7 defa sulanacak. Hastalık için 5 defa ilaçlanacak. Mazot geçen yıl 142 bin lira idi, şimdi 300 bin lira. Gübre 18 bin lira idi, şimdi 46 bin lira. Bütün bunlar peşin para ile alınıyor. Parası olmayan bankadan da borçlansa, tefeciden de borçlansa ayda yüzde 15 faiz ödüyor. Banka faizi ile tefeci faizi eşitlendi...
Bu yıl ham pamuk için 230 bin lira fiyat belirleyenlerin hesabı şöyle. Bu pamuk yüzde 40 randımanlı. İşlenmişi 575 bin lira eder. 1 ABD doları 470 bin lira. Demek ki, işlenmiş pamuk 125 cent ediyor. ABD pamuğu İzmir'e 100 centten getirildiğine göre bu fiyat iyidir. Hesap iyi ama, üreticinin durumu kötü. Çünkü bu hesaba dayalı bir politika sonucu Türkiye'de pamuk üretimi duracak, Türkiye ithal pamuğa bağlı kalacak. Çünkü ABD'de üretim fazlası var. Pamuk ihracatını teşvik için ABD hükümeti 5 yıl vadeli GSM kredisi veriyor. Pamuğu ihracatçı 90 cente alıyor. Kiloda 10 cent de nakliye. İzmir teslimi ABD pamuğu 100 cent... Bu hesaba göre Tariş'in Hüseyin'in pamuğuna 185 bin liradan fazla ödeme yapmaması gerekir... Her şey iyi de Hüseyin ne yapsın? Hüseyin pamuk ekmeyi bıraksın mı? Hüseyin pamuk ekmezse, Türkiye sanayiin ihtiyacı olan 1 milyon 200 bin ton pamuğun tamamını ithal etmek için gerekli dövizi nasıl bulacak? İşte sorun burada.