Türk firmaları için bu gelişmeler çok önemli gelişmeler. Çok önemli. Çünkü: (1) Irakta iş alacak firmalar para kazanacak. (2) Irakdaki işlerde Türk işçiler çalışacak. (3) Yabancı ve Türk firmaların Irakta yapacakları işler için Türkiyeden malzeme gidecek.Türkiyenin Irak pazarından iş alma şansı büyük. Çünkü: (1) Türkiye Irak Savaşında ABDye destek veren ülkeler listesinde yer aldığı için Türk firmalarının ihalelere doğrudan veya taşeron firma olarak girme şansı var. (2) Irak sınırında, Irakın yeniden imarına katkıda bulunabilecek Türkiyeden başka ülke yok. Suriye ve İran devre dışı. Kuveyt, Suudi Arabistan ve Ürdünnün altyapı yatırımlarında etkin olarak sorumluluk üstlenecek firmaları yok.Anlaşıldığı kadarı ile ilk aşamada, büyük işler doğrudan Amerikan firmalarına verilecek. Türk firmalar birinci - ikinci - üçüncü derecede taşeron olarak Irak pazarına girecekTürk firmaları istekli ve ümitli görünüyor. Hedefleri işi alabilmek. Endişeleri ise işi aldıkdan sonra "teminat mektubu bulabilmek". Türk firmaları, banka sistemimizin bu tür projeleri üstlenenlerden istenilen "teminat mektuplarını" verememesinden yakınıyor. Bekleyişleri devletin bir şekilde "teminat mektubu sorununa çözüm getirmesi". Irakın yeniden imarı adı ile ABD ylönetimi "kesenin ağzını açıyor". Haberlere göre 5 milyar dolarlık bir ihale paketi çerçevesinde firmalardan teklif alınmaya başlanıyor. İyi de, devlet Irakta iş yapacak müteahhitlerin riskini nasıl üstlenir? Müteahhitin kusuru ile ortaya çıkan zararı devlet nasıl öder? İşte bunun içindir ki, çözümde gene banka sistemi öne çıkıyor. Bankalarımızın teminat mektuplarının yurtdışında kabul edilebilirliğini sağlamamız şart. Dış dünya ile ekonomik ilişkinin tek aktörü müteahhit firmalar değil ki. Yurtdışında iş yapan her firmanın teminat mektubu sorunu var. Sorunu bütünü ile çözmek mecburiyetindeyiz.Irakın yeniden yapılandırılması uzun sürecek ve de ABD buraya çok para dökecek.ABD Hazinesini kaynak gösteren haberciler, ABDnin ön hazırlık, yan hazırlık, sıcak savaş sonu dönemlerinde toplam 26 milyar dolar harcandığını belirtiyor.18 Nisan 2003ten bu yana Amerikan askerinin Irakta bulunması nedeniyle ABD Hazinesinden 3.9 milyar dolar çıktığı söyleniyor. (Kaynak: http:costofwar.com/numbers.html)Amerikan askeri Irakta durdukça askeri harcamalar devam edecek. Asker sadece ABDden gelen silaha ve teçhizata para harcamıyor. Yiyor. İçiyor.Doğrudan veya dolaylı olarak Irak halkı yanında Iraktaki Amerikan askerinin talebini de karşılayacak mallara sahibiz. Hudut ticareti yoluyla Iraka mal gidiyor. Iraktan para geliyor. Bu trafik giderek büyüyecek.Kaynağı belirsiz döviz gelirinin önemli bir bölümü bu ticaret sonucu ülkeye giren dövizdir. Irak pazarı Doğu ve Güneydoğu Anadolu için çok önemli bir Pazar. Bu bölgeye hareket getiriyor. Sorun teminat mektubu Irak savaşını destekleyen, desteklemeyen ülkeler, Irakta ölenleri, evsiz kalanları, harap olan ülkeyi ve ekonomiyi umursamadan, Iraktan "para kazanma" yarışına girdi. Biz Irakı genelde siyasi - politik ve etnik pencereden değerlendiriyoruz. Buna devam edelim ama, Irakın bizim ekonomimiz için önemli bir pazar olduğunu da unutmayalım.Tabii ki Irak pazarından iş almada ana sorunluluk işadamlarımızın. Fakat devlet genel bir politika belirlemez, bu politika çerçevesinde işadamlarımızı yönlendirmez ise, işadamlarını şahsi gayretleriyle sağlayacakları işler sınırlıdır.Bir de bizim işadamlarımızın özelliğinden kaynaklanan tehlike var. Bizim işadamlarımız yurtdışında yabancı rakiplerle yarışmaz. Birbiriyle yarışır. Birbirinin elinden iş almaya çalışır. Bu nedenle de fiyatları kırar. Zarar eder. Bütün bunlar önemli konular. Ama biz bunları önemsemiyoruz. Tartışmıyoruz. guras@milliyet.com.tr İşadamları yönlendirilmeli
