İthalat artışında suçlu lüks otomobil değil (Ekonomi normale dönmeye çabalıyor)

Bu yıl haziran ayı sonuna kadarki ihracat (dışsatım) gelirimiz 13.3 milyar dolar, ithalat (dışalım) giderimiz 25.0 milyar dolar, iki rakam arasındaki fark 11.6 milyar dolar oldu. Yılın ilk altı aylık dış ticaretindeki döviz açığı endişe yaratıyor.
Telaşa kapılanlar "- Eyvahhhh... Halkımız çok tüketiyor. Lüks otomobil alıyor. Bu yüzden döviz oluk gibi dışarı akıyor. Lüks otomobile vergi koyalım. Otomobil gelmesin... Halk yiyip içmesin... Döviz açığı kapansın" diyor.
Telaşa kapılanlar, "- Geçen yılın ilk yarısında ithalat ile ihracat arasındaki açık sadece 5.6 milyar dolardı. Bu yıl halk çılgınca tüketince açık iki misline çıktı" diyor... Ama bunları diyenler 1999 yılının "anormal bir yıl olduğunu", "normal" bir yıl olan 1998 yılının ilk yarısında ithalat ile ihracat arasındaki açığın 10.0 milyar dolar olduğunu unutuyor.
1999 yılı kriz dönemi idi. Çöküş dönemi idi... İşlerin durduğu dönem idi. Biz o yılın şartlarının devamını mı istiyoruz, yoksa normale dönmeyi, her yıl ekonominin biraz daha büyümesini mi istiyoruz? Normale dönmeye niyetli isek, 2000 yılının rakamlarını 1999 yılı ile değil, 1998 yılı rakamlarıyla karşılaştıracağız.
Görülecek ki, toplam ithalatın yüzde 75 dolayındaki bölümünü oluşturan 13 ithalat kalemi içinde göze batan kara taşıtları ve parçaları ithalatına ödenen döviz, toplam ithalat harcamasının sadece yüzde 8.8'ini oluşturuyor. Tekrarda yarar var, bu kalemdeki 2.2 milyarın büyük kısmı yerli otomobil fabrikalarının ve piyasadaki otomobillerin parça ihtiyacına ödenen paradır.
Haydi diyelim ki, lüks otomobile ek vergi konuldu, ithalatı güçleştirildi, buradan 500 milyon dolar tasarruf sağlandı... İyi de 11.6 milyar dolarlık dış ticaret açığını kapatmak için diğer ithalat kalemlerini nasıl kısacağız?
Nedir diğer ithalat kalemleri?.. Aşağıdaki tabloya bakınız. Bunlar petroldür, sanayi hammaddesidir, yatırım malı girdisidir. Ekonominin çarkını döndüren girdilerdir. İhracatı mümkün kılan maddelerdir. Bunları kısarsanız, üretim durur, ihracat durur. Ekonomi durur. İnsanlar rakamları bilerek, okuyarak konuşur ise, boş konuşmamış olur. En tehlikeli olan ise, rakamları bilmeden, rakamları okumadan, boş konuşmalara dayalı, yanlış kararlar alıp uygulamaktır.
İthalat artışı normaldir. Normal olmayan bu artışı karşılayacak ölçüde ihracatı artıramamaktır. Diğer döviz gelirlerini artıramamaktır.

DÜZELTME: Dün bu sütunda "Üretemiyoruz" başlığı ile yayımlanan yazı ve tabloda "milyar, trilyon, katrilyon" karışıklığı olmuştur. 2000 yılının ilk 6 aylık GSYİH rakamı 48.4 trilyon lira değil, katrilyon liradır. 1987 yılı sabit fiyatlarıyla tabloda yer alan rakamlar katrilyon lira değil, milyar liradır. Özür dilerim.





Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr