Ama döviz fabrikasına makine getirmek yerine binek otomobili, muz ithal ederseniz, veya içeriden temin edilebilecek hammaddeleri ve ara mallarını ucuz olduğu için dışarıdan getirirseniz, ithalat ve sonuçta döviz açığı büyür.Bizim döviz açığımız devamlı artmaya başladı. Yıllık döviz açığı 2002 yılında 1.5 milyar dolarken, 2003 yılında 8.0 milyar dolara çıktı. 2004 yılının ilk 11 aylık dönemindeki döviz açığımız 12.7 milyar dolar oldu... Bu döviz açığından korkanları Devlet Bakanımız Babacan bazen yatıştırmaya çalışıyor... Bazen de azarlıyor. "Bu döviz açığından korkmayın. Döviz açığı nedeniyle borçlanıyoruz ama bu dövizlerle makine geliyor. Bu makineler üretime geçecek. İhracat artacak... Bu döviz borçları kazasız belasız ödenecek" diyor.Navlun ve sigorta bedellerinin ithalat ve ihracat bedeline katılıp katılmaması nedeniyle Merkez Bankasının açıkladığı rakamlarla uluslararası sınıflamada (SITC ve BEC) kullanılan rakamlar arasında fark vardır. Merkez Bankasının ödemeler dengesi hesabına giren 11 aylık ithalat gideri 80.8 milyar dolar, uluslararası sınıflamaya göre 11 aylık CIF ithalat rakamı 86.8 milyar dolardır.Sayın okuyucularıma bu yazının altında özel olarak uluslararası sınıflamaya göre (SITC ve BEC) 11 ayda makine, hammadde ve otomotiv ithalatına yapılan ödemeler hakkında bilgi arz edeceğim. Toplam 86.8 milyar dolarlık ithalatın 19.3 milyar dolarlık kısmı makine (yatırım malı) ithalatıdır. Artmasında yarar olan ithalat bu tür ithalattır. Çünkü bu makineleri getirenler bunlarda adam çalıştıracak, üretim yapacaktır.Ama bizim ithalatımızda dövizin büyük kısmı, 52.6 milyar dolarlık bölümü, hammadde ve ara malı ithalatına gidiyor. Ucuz döviz, hammaddeyi ve ara malını yurtiçi yerine yurtdışından dövizle satın almayı cazip kılıyor. Bu hammaddeler ve ara malları yıl içinde ürünlerin içine giriyor. Ya tüketiliyor ya da ihraç ediliyor. Sayın okuyucularım, ülkede özel sektörün yatırımları artıyor. Yatırım arttığı için dışarıdan dövizle makine getiriliyor... Ama görüyorsunuz ki, yatırım için getirilen makinenin toplam ithalatta payı küçük. Geçen yılın aynı dönemine göre ithalat artışı 17.5 milyar dolar. Aynı dönemde makine ithalatındaki artış 3.6 milyar dolar... Bunları "neyin ne olduğunu bilelim" diye yazıyorum. Başkaca bir amacım yoktur. Besim Üstünel Hocamız, "Döviz fabrikası kurmak için dövizle borçlanabiliyorsak, borçlanalım borçlanabildiğimiz kadar" derdi. Besim Hocanın "döviz fabrikası" dediği şey, dış pazarda rekabet gücü olan malların üretimini sağlayacak "alt ve üstyapı" yatırımlarıydı... Bu tür yatırımlar sadece ülkede istihdamı ve geliri artırmakla kalmaz, ihracatı ve döviz gelirini de artırır. Bu tür yatırımların döviz geliri, bu yatırımlar için bulunan döviz borcunun kısa sürede ödenmesine imkan verir. 2003 2004 Artış (%)MAKİNELER 15.731 19.352 23.0- Güç üreten makineler ve araçlar 2.031 2.619 29.0- Belirsiz sanayiler için özel makineler 3.996 3.926 -1.8- Metal işleme makineleri 580 837 44.4- Diğer genel end. mak./cih. aks. 2.723 3.358 23.3- Büro makineleri ve oto. veri işleme mak. 1.212 1.489 22.8- Haber, ses kaydetme cihaz ve araçlar 1.529 2.202 44.0- Elk. mak. cih. ve alet. vb. aksam, par. 3.660 4.921 34.5HAMMADDELER 46.067 52.694 14.3- Sanayi için işlem görmemiş 4.290 5.244 22.2- Sanayi için işlem görmüş 24.105 29.644 23.0- İşlem görmemiş yak. ve yağlar 7.977 8.879 11.3- Yatırım mal. aksam ve parçalar 4.840 5.828 20.4- Esası yiy. ve iç. olan işlenmemiş 957 836 -12.6- Esası yiy. ve içe. olan işlenmiş 525 554 5.6- İşlem görmüş diğer yak. ve yağlar 3.373 1.709 -49.3 guras@milliyet.com.tr Makine ve hammadde ithalatı nasıl arttı? (Ocak - kasım - milyon dolar)