Ekonomide iyilik göstergeleri var. Nedir bunlar? n Enflasyon düşüyor.
Kapasite kullanım oranları ve sanayi üretim endeksi sanayide üretim artışının başladığını gösteriyor.İhracat artışı devam ediyor. İhracat üretim artışına yol açıyor.İmalat sanayii kesimindeki işyerlerinin verdiği rakamlara göre iç satışlarda yüzde 7 dolayında bir büyüme var. Demek ki, iç piyasada canlanma başlamış.Otomotiv, beyaz ve kahverengi eşya satışları da iç piyasada canlanmayı gösteriyor.Bu yıl yüzde 7 dolayında bir büyüme bekleniyor.Türk lirası değer kazanıyor. Her ne kadar ihracatçılar dolar fiyatının artmamasından yakınıyor ise de, dolar fiyatının 1 milyon 400 bin lirada kemikleşmesi bir istikrar göstergesi.Piyasada döviz bolluğundan söz ediliyor. Merkez Bankası devamlı döviz alıyor. Gene de piyasaya bir yerlerden döviz çıkıyor.Hazine iç borcu çeviriyor. Artık "konsolidasyon"dan söz eden yok. Bunlar iyi şeyler. Bunlar iyilik göstergeleri ama, önemli olan bu iyiliğin sürdürülebilir olabilmesi... Bu iyiliğin sürdürülebilir olabilmesi, (1) Türk lirası bütçesinin denk olmasına, (2) Döviz bütçesinin denk olmasına bağlıdır.
İyiliğin sürmesini engelleyecek olumsuz gelişmeler şunlardır:
Türk lirasının aşırı değer kazanması doların fiyatının artmaması ihracatçıyı cezalandırır, ithalatçıyı ödüllendirir. Döviz açığı büyür. Döviz açığı büyüyünce ülke dış kredi bulmakta zorlanır. Kriz tehlikesi ortaya çıkar. O zaman dolar fiyatı birden tırmanışa geçer. Dolar fiyatının yavaş yavaş artışı başka, hızlı artışı başkadır. Hızlı artış ekonominin her kesiminde "şok" etkisi ortaya çıkarır. Yılın başında 12 ay için tahmin edilen döviz açığı 3 milyar dolar idi. Beşinci ay sonunda açık 3.4 milyar dolar oldu. Hükümet yıl sonunda açığın en az 7.4 milyar dolara ulaşacağını açıkladı. Demek ki bu döviz fiyatının sürdürülebilmesi imkansız.Ucuz döviz fiyatı, hem maliyetleri aşağı çekiyor. Hem de bol ve ucuz ithalata yol açıyor. Böylece fiyatları aşağı çekmek mümkün oluyor. Ama bunun sürdürülmesi mümkün değil. Çünkü artan ithalat döviz açığını büyütüyor.Yüksek faiz hem Hazine'nin kolaylıkla ve istediği kadar borçlanmasına imkan veriyor, hem de dövize hücumu önlüyor. Dövizden Türk lirasına geçişi sağlıyor. Ama bunun sürdürülebilmesi imkansız. Yüksek reel faiz iç borcun çevrilmesini güçleştiriyor. Hatta imkansız hale getiriyor.Vergi barışı ile ve de ek vergilerle 2.4 katrilyon liralık ek kaynak yaratıldığı halde bütçe açığı büyüyor. Yeniden 2 - 3 katrilyon liralık kaynak arayışı başladı. Hükümet doğru dürüst iş yapamadığı halde giderleri artırıyor. Bütçe açığının büyümesi iç borçlanma ihtiyacını büyütüyor. İç borcun tekrar çevrilemez hale gelmesine yol açıyor. İyilikleri görelim ve iyiliklere sevinelim ama, bunların karşılığında ne faturalar yazıldığını da bilelim. Çünkü bu faturaları biz ödeyeceğiz. İyilikler kısa sürüyor, faturalar ise öde öde bitmiyor. Önemli olan iyiliklerin sürdürülebilir iyilik olması.
