Mahalli idare seçimleri bitti. Halkımızın yaşadığı yerleşim yerlerini beş yıl yönetecek kadrolar belli oldu. Son yıllarda "mahalli idare" kavramı, "belediye" ile özdeşleşti. Belediyenin görev ve sorumluluğu ise "kaldırımları yap bozmak" ve de "çöp toplamak" gibi basit iki konu ile sınırlandırıldı.
Mahalli idareler "yerleşim bölgelerini yaşanabilir hale getirmek, çağdaş hizmetleri halka sunmak" sorumluluğunu taşıyor.
Bu sorumluluğun, imar planı hazırlamak, çarpık şehirleşmeyi önlemek, trafiği düzenlemek, çevreyi korumak gibi hizmet yanları var ama mahalli idarelerin bir başka ve önemli fonksiyonu daha var. O da yatırım yapmak.
Türkiye'de mahalli idareler büyük yatırımcı. Toplam kamu yatırım harcamalarının üçte birini mahalli idareler yapıyor.
Kamu yatırımı denilince genelde sadece "konsolide bütçe"den (genel ve katma bütçeden) yapılan harcamalar gündeme gelir. Bütçeden yapılan kamu yatırımları toplam kamu yatırımlarının yüzde 40'ı dolayındadır. Toplam yatırımların yüzde 33 dolayındaki kısmını mahalli idareler, kalanını da KİT'ler, SSK, İller Bankası yapar.
Bütçeden faize ayrılan pay giderek büyüdüğü için, 150 katrilyon liralık bütçeden yatırıma sadece 7.5 katrilyon ödenek ayrılabilmişti. Daha sonra IMF'nin baskısı ile, faiz dışı fazla kalemine aktarma yapmak için yatırıma ayrılan paralar kısıldı. 6.3 katrilyon liraya kadar indirildi. Bu rakam karşısında mahalli idarelerin 2004 yılında yapacakları 5.8 katrilyon liralık yatırımın büyüklüğü ve de önemi ortaya çıkıyor.
Kamu yatırımı hizmet demektir. Ama onun da ötesinde iş ve aş demektir. Kamu yatırım harcamaları ekonomide hareket yaratır. Kamyoncu iş yapar, müteahhit iş yapar, işçi para kazanır.
Ama önemli bir sorun var. Nasıl ki hükümetin yatırım yapacak parası yok ise, mahalli idarelerin de parası yok. Mahalli idarelerin en büyük ümidi hükümetin doğrudan yardım etmesi veya içeriden veya dışarıdan kredi bulması.
Hazine garantisi ile dışarıdan aldıkları kredileri, Hazine'den aldıkları kredileri mahalli idareler ödeyemediklerinden büyük borçları var. Bu borçların üzerine tekrar dışarıdan ve içeriden borçlanmaları çok güç.
Mahalli idare seçimlerinde AKP tarafından halka bol keseden vaat dağıtıldı. Bizim adaylarımızı seçerseniz, hükümet sizin şehre destek verecek denildi. Bugün seçim sonuçları belli oluyor. Mahalli idarelerde yeni yöneticiler bomboş kasa ile işe başlıyor. Bu kasayı hükümetin doldurma şansı yok...
Ama halk hizmet bekliyor. Mahalli idarelerin 5.8 katrilyon liralık yatırım projeleri para bekliyor.
Yeni yöneticilere Allah kolaylık versin...