Medyaya yansıyan haberler mülk sahiplerini korkuttu. Kiracıları sevindirdi.Medyaya yansıyan haberlere göre : (1) Kira artışı enflasyonu geçemeyecek. Kira artış oranının tavanı, ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) olacak.(2) Mülk sahibinin kiracıyı mülkünden çıkarması güçleşecek. Haklı sebep olmadan kiracının tahliyesi halinde mülk 3 yıl kiralanamayacak. Mülk sahibi ancak 15 yıldan sonra kiracısının mülkünü boşaltmasını isteyebilecek.Kira sözleşmesi her ülkede en yaygın hukuki sözleşme şeklidir. Gelir düzeyi düşük ülkelerde (genelde) mülk sahibinin "zengin /varlıklı/güçlü", kiracının "fakir/yoksul/güçsüz" olduğu kabul edilir. Bu nedenle zengine karşı fakiri koruma arayışında, kiracıya "devletin arka çıkması" gerektiğine inanılır.(1) Her kiracı fakir/yoksul değildir. Mülkleri varlıklı kişiler de büyük şirketler de kiralayabilir.(2) Fakir/yoksul kişilere (piyasa fiyatının altında fiyatla) "kiralık konut" temin etmek, mülk sahiplerinin değil, "sosyal devlet"in görevidir.Tüm mülk sahiplerini "zengin /varlıklı/güçlü" kabul eden bir hukuk düzeni, tüm kiracıları "fakir/yoksul/güçsüz" varsayarak, mülk sahiplerinin "mukavele hürriyetlerini" kanun ile sınırlar ise, ülkede düzen bozulur.Gayrimenkule yatırım caydırılır. İmkânı olanlar sadece kendi kullanımları ve ihtiyaçları kadar gayrimenkul alır. Kiralık gayrimenkule yatırım yapılmaz.Kiralık gayrimenkul yatırımı ekonomi için, özellikle bizim ülkemiz için çok önemlidir. (1) Çünkü kiralık gayrimenkul yatırımı inşaat sektörünü ayakta tutar. (2) Çünkü kiralık gayrimenkul yatırımı, konut açığının kapatılmasını sağlar.Tabii ki kiranın "ödenebilir" rakamda olması önemlidir. Ama ondan da önemli olan, ihtiyaç sahibinin, konut ve işyeri aradığında kolaylıkla bulabilmesidir. Herkes gecekondu yapamaz. Herkes kolaylıkla ev iş yeri satın alamaz. Nasıl ki domatespatates fiyatı arz ve talebe göre oluşuyor ise kira da arz ve talebe göre oluşur. İmkânı olanlar ne kadar çok kiralık gayrimenkul alarak, kiracı arar ise, kiracılar da o kadar kolay ve uygun şartlarla kiralık gayrimenkul bulur. Ama, eğer imkânı olanlar, gayrimenkul kira gelirlerinin sınırlandırıldığını, gayrimenkulden kiracının tahliyesinin imkânsız hale getirildiğini görür ise, parasını gayrimenkule bağlamaz.Kiracıyı himaye arayışında, tasarrufların kiralık gayrimenkullere yönelmesinin önüne set çekilir ise, artan nüfus, artan şehirleşme etkisinde giderek büyüyen konut açığını kapatmak güçleşir. Kiraları kanun ile dizginlemek şansı ortadan kalkar.Bir mal ve hizmetin fiyatı kanun ile dizginlenebiliyor ise neden sadece kiralar için kanun çıkarılsın ? Ekmek fiyatını, peynir fiyatını, domates, patates fiyatını neden kanun ile dizginlemeyelim ? Olamaz. Çünkü bir ülkede tüm fiyatları eğer devlet kontrol etmiyor ise, fiyatların birini veya birkaçını devlet belirleyemez.Bu ülkede serbest piyasa ekonomisi var. Bu ülkede "mukavele serbestisi var." Mukavele serbestisi demek, hukuki ilişkilerde tarafların serbestçe anlaşmaları demektir. Çarşıya çıkan bir tüketici nasıl ki farklı ayakkabı fiyatlarına bakarak hangi ayakkabıyı satın alacağına karar veriyor ise, aynı alışveriş ilişkisi gayrimenkul alım satımında da kiralanmasında da söz konusudur.Gerçekçi olalım, mevcut hukuk sistemimizde ve uygulamada "kiracı himaye görmektedir." Kötü niyetli uygulamaları bir yana atalım. İyi niyetli, kanuna saygılı mülk sahibi kiracıyı tahliye ve kira artırımı konularında genelde sorunlar yaşamaktadır.Vakıflara ve kamuya ait gayrımenkullerin kiralarının düşüklüğü, bu gayrımenkulleri kiralayanların tahliyelerinin imkansızlığı bilinen bir durumdur.Hukuki düzenlemeler tek yanlı yapılamaz. Kiracıyı himaye etme arayışında gayrimenkul sahipleri cezalandırılamaz. Her gayrimenkul sahibini "zengin/varlıklı/güçlü" kabul etmek doğru değildir. Anadoluda ve de büyük şehirlerde, evinin bir bölümünü hatta bir odasını kiralayarak veya bir gayrimenkulün kirası ile yaşamını sürdüren alt gelir grubunda çok insan vardır.Ortada olmuş bitmiş bir şey yok. Ama kira mevzuatını düzenleyenler konuyu daha geniş açıdan ele alırlar ise iyi olur diyerek bunları yazıyorum. guras@milliyet.com.tr Kiracı - mülk sahibi ilişkilerinin yeni hazırlanmakta olan "Borçlar Kanunu Yasa Tasarısı" içinde "yeniden düzenlenmesi"ne çalışılıyor. Tasarı henuz son halini almadı. Henüz TBMMden geçerek yasalaşmadı. Ama, geçen hafta sonu, tasarıyı hazırlayanların "kiracıları korumak arayışında" tasarıya eklemek istedikleri maddeler medyaya yansıdı.