Nedir bu finansal (parasal) yatırımlar? Banka mevduatıdır. Hisse senedidir. Bonodur. Yatırım fonudur.Finansal (parasal) aktiflerin özelliği "rakamla ölçülebilirliği"dir. Gelişmiş bir gayrimenkul piyasası olmadığı için, gayrimenkul yatırımlarını rakamla ölçmüyoruz. Bu nedenledir ki, gayrimenkul yatırımlarını kısa sürede paraya dönüştürmek mümkün olamıyor. Halbuki finansal (parasal) yatırımlar büyük ölçüde likittir. Tahvilin, bononun, hisse senedinin her gün değişse de belli bir fiyatı vardır. Mevduattaki ana para rakamı bellidir. Cepteki paranın ne olduğu bilinir.Acaba Türkiyedeki finansal aktiflerin (parasal varlığın) miktarı nedir?İktisatçı Dr. Ekrem Keskin finansal aktifleri hesaplar. Dr. Ekrem Keskinin çalışmasından yararlanarak sayın okuyucularıma, ülkemizdeki finansal aktifler (parasal varlık) hakkında bilgi vereceğim.Ağustos ayı sonu itibariyle (cari fiyatlarla) finansal aktiflerimizin 506 katrilyon lira olduğu hesaplanıyor. Bu rakam yıl ortası için tahmin edilen milli gelir rakamının yüzde 130u gibi bir büyüklüğü işaret ediyor.Halbuki AB ülkelerinde finansal aktifler milli gelirin yüzde 400ü dolayında. Bizim hem milli gelirimiz küçük. Hem de finansal aktiflerin milli gelire göre büyüklüğü az. Bizim finansal aktifler toplamımız 505 katrilyon lirayı yetmiş milyon nüfusa bölersek kişi başına 7 milyon 200 bin lira veya kişi başına 4800 dolar dolayında bir finansal aktif (parasal varlık) rakamı ortaya çıkıyor.AB ülkelerinde hem milli gelir hem de milli gelire göre finansal aktifler daha büyük olduğundan kişi başı finansal aktif (parasal varlık) yaklaşık 100 bin dolara ulaşıyor. Bizde 4800 dolar... Onlarda 100 bin dolar...Finansal aktiflerinin sadece yüzde 34ü para ve para benzeri araçlara bağlı. Para ve para benzeri araçlara bağlı parasal aktiflerin ise yüzde 48i yabancı paraya (dolara, euroya) bağlanmış.Dolaşımdaki para sadece 13.2 katrilyon lira... Açık anlatımıyla halkımızın 506 katrilyon liralık toplam finansal aktif varlığının sadece yüzde 2.6sı cebinde ve piyasada dolanıyor. Yüzde 97.4ü ya bankada ya bonoda ya hisse senedinde... Halkımız tasarruflarını gönül rahatlığıyla bir kağıt karşılığında başkalarına emanet etmiş.Finansal aktiflerin yüzde 62.8i özel sektör veya kamu kağıtlarına bağlanmış. Kamu sektörü, kağıt satarak, finansal aktiflerin yüzde 42.3ünü toplamış.Hisse senetlerine bağlanan finansal aktiflerin toplamı 104 katrilyon lira... Ancak hatırlatmakta yarar var. Bu rakam hisse senetlerinin toplam değerini değil, borsada işlem gören hisse senetlerinin piyasa değerini gösteriyor.Toplam finansal aktiflerin (parasal varlığın) para ve benzeri varlıklar ile menkul kıymetler arasındaki dağılımı da çok önemli.2000 yılında toplam parasal varlığın yüzde 43ü para ve benzeri varlıklara bağlıydı. Yüzde 17si döviz hesaplarındaydı. Şimdilerde para ve benzeri varlıklara bağlı kısım yüzde 34e, toplamda döviz hesaplarının payı yüzde 14e düştü.2000 yılında toplam parasal varlığın yüzde 25i kamu kağıtlarına bağlıyken, bu oran şimdilerde yüzde 42ye yükseldi. Özel sektör kağıtlarına bağlı kısım ise yüzde 32den yüzde 21e düştü. Açık anlatımıyla parasal varlığın giderek daha büyük kısmını kamu kesimi kullanıyor.Finansal aktiflerin (parasal varlığın) büyüklüğü ülkenin kaynaklarının zenginliğini gösterir. Bu kaynak ne kadar zengin olursa yatırıma, üretime o kadar çok para akar. Gelirimizin bir bölümünü devlete vergi olarak veriyoruz. Bir bölümünü tasarruf tüketiyoruz. Bir bölümünü gayrimenkule bağlıyoruz. Kalanı da parasal (finansal) yatırımlara yönlendiriyoruz. Veya cebimizde saklıyoruz. Trilyon TL Dağılım (%) 2004 2000 2004 Ağustos Aralık AğustosI. Para ve benzeri 173.337 43 34(1) TL 100.754 26 20(2) Dolaşımdaki para 13.224 2 3(3) Vadesiz mevduat 13.822 3 3(4) Vadeli mevduat 73.707 17 15(5) Repo 1.870 4 0(6) DTH 72.583 17 14II. Menkul kıymetler (özel) 104.166 32 21(1) Hisse senedi 104.166 32 21III. Menkul kıymetler (kamu) 214.275 25 42(1) Devlet tahvili 183.960 23 36(2) Hazine bonosu 30.315 1 6(3) Öİ tahvilleri 1.019 0 0IV. Yatırım fonu 14.321 0 3V. Toplam 506.100 100 100 guras@milliyet.com.tr Parasal Varlıklarımız (finansal aktiflerimiz)