Kurban Bayramı nedir? Kurban nedir?

Sayın okuyucularıma İstanbul Müftülüğü'nden öğrendiğim ve din kitaplarından okuduğum bilgileri özetleyerek Kurban Bayramı'nın ve kurbanın ne olduğunu anlatacağım.
1. KURBAN NEDİR VE NASIL BİR İBADETTİR?
Kurban, Kurban Bayramı günlerinde ibadet niyetiyle bir hayvan kesmek suretiyle yapılan bir ibadettir. Buna "UDHİYYE" denir.
Kurban, İslam'ın mali ibadetlerinden birisidir. Bu, Cenab - ı Hakk'ın ihsan buyurduğu varlığa bir şükran borcudur.
Kurban ibadetinin tarihi oldukça eskidir. İbrahim Aleyhi's - Selam'a dayanır.
Hz. İbrahim, bir oğlu olursa Allah yolunda kurban edeceğini adamıştı. Aradan uzun bir zaman geçtikten sonra oğulları olmuş. Ama o, adağını unutmuştu. Rüyada, kendisini oğlunu kurban ediyor görünce, adağını hatırlamıştı. Konuyu oğlu İsmail Aleyhi's - Selam'a açmış, oğlu büyük bir teslimiyet göstermişti. Bunun üzerine adağını yerine getirmek üzere onu kesmeye teşebbüs etmiş, ancak Allah Teala tarafından engellenerek "adak" da olsa, insan yerine koyunun kurban edilebileceği Cebrail Aleyhi's - Selam vasıtasıyla kendisine bildirmiştir.
Hz. İsmail'in yerine bir koyunun kurban edilmesinin emredilmiş olması, Cenab - ı Hakk'ın insanlığa büyük bir lütfudur. Allah, insanları Hz. İbrahim gibi ulu'l - azm bir peygamber aracılığıyla insan kurban etmekten korumuş olmasaydı, muhtemelen insanlar "insan kurban etme" gibi korkunç bir geleneğe sahip olabilir ve onları o korkunç gelenekten kimse kurtaramazdı.
İşte kurban, Hz. İbrahim'den sünnet olarak bize intikal etmiştir.
Kurban, insanın Allah'a yakınlık kazanmasına vesile olan bir ibadettir. Kurban kelimesinde bu mana vardır. İnsan bu vecibeyi yerine getirmekle, yani kurban kesmekle Hz. İbrahim gibi Allah'a ve O'nun emirlerine olan bağlılığını, gerektiğinde O'nun rızasını kazanmak için her fedakarlığa hazır olduğunu göstermiş olur. Bu itibarla bütün ibadetlerde olduğu gibi, kurbanda da iyi niyet ve ihlas esastır.
2. KURBANIN MEŞRUİYETİ
Kurban, zekat gibi Hicret'in ikinci yılında Medine'de meşru kılınmıştır. Meşruiyeti kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Nitekim Kuran'ı - Kerim'de.
"Rabbın için namaz kıl ve kurban kes" buyurulmuştur.
3. KURBANIN HÜKMÜ
Kurban vaciptir. Sadak - i Fıtır da vaciptir ama, Sadaka - i Fıtrın vücubu kurbanın vücubundan daha kuvvetlidir. Çünkü kurbanın sünnet olduğunu söyleyen alimler de vardır.
4. KURBANI KESMEKLE KİMLER YÜKÜMLÜDÜR?
Kurban, mukim olan ve sadaka - i fıtır nisabına malik olan her erkek ve kadın Müslüman'a vaciptir.
Fakir olana, yani kurban nisabına malik olmayana kurban kesmek vacip olmadığı gibi, sefer halinde bulunan kimseye de kurban kesmek vacip değildir.
Nisab, herhangi mali bir ibadeti borç kılan zenginlik ölçüsü demektir.
Kurban nisabı, kişinin temel ihtiyaçlarından (yani oturacak evi, evinin yeter derecede eşyası, binek için olan hayvanı, kullanacağı silahı, üç kat elbisesi, kendisinin ve geçimi üzerine borç olanların bir yıllık nafakalarından) ve borcundan başka 20 miskal (yani 80.18 gr.) altın veya bunun kıymeti para ve eşyaya malik olan kimse, kurban nisabına malik demektir. Başka bir ifade ile bu kimse kurban kendisine borç olacak kadar zengin demektir. Bu kimseye yılda bir defa, kurban günlerinde kurban kesmek vacip olur.
Zekat nisabı ile kurban nisabı aynı olmakla beraber, zekat nisabında olduğu gibi malın artıcı olması şart olmadığı gibi, üzerinden bir yıl geçmiş olması da şart değildir. Daha önce fakir iken, kurban kesme günlerinde zengin olan kimseye kurban kesmek vacip olur.
80.18 gram altının 1 Ramazan 2000 tarihindeki nakdi karşılığı yaklaşık 450 milyon liradır.
Demek ki, borcundan, evinden, ev eşyasından, bineğinden ve ailesine yetecek maldan başka, bayram günü imsak vaktinden önce 450 milyon liranın üzerinde varlığı olan her Müslümanın fitre vermesi, zekat vermesi ve de kurban kesmesi vaciptir.

Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr