Nedir bu "lisanslı depo"?.. Nerede bulunur? Çiftçinin derdine nasıl derman olur?"Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu" 17 Şubat 2005 tarihinden bu yana yürürlükte ama, ortada henüz "lisanslı depo" yok.Başka ülkelerde örneği bulunan bu tür depoların kurulması, işlemesi üretici ve ekonomi için çok önemli. Bu tür depolar ürün sahiplerinin ürünlerini güvenli şekilde, kalitesi bozulmadan saklamalarına, depoların ürün karşılığı verecekleri belge öyle, bankalardan kred ialmalarına, ürünü depodan çıkarmadan satmalarına imkân veriyor. Üretici fındık fiyatını beğenmeyince, "akıl hocaları", akıl vermeye başladı: "Çiftçi ürününü düşük fiyattan satmaya mecbur değil ki... Lisanslı depoculuk kanunu çıktı. Üretici gitsin fındığını lisanslı depoya koysun. Alacağı belgeyle bankadan kredi kullansın. Fiyatların yükselmesini beklesin..." Ama sistemin işlemesi için önce depoların kurulması gerekiyor.En az 1 milyon YTL sermayesi olan anonim şirketlere depo kurma ve işletme hakkı tanınıyor. Depo kuracaklar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan izin alıyor. Depolayabilecekleri ürünlerin rayiç değerinin yüzde 15'i kadar bakanlığa teminat veriyor.Bu anonim şirketler daha sonra depo inşa ettiriyor veya kiralıyor. Sonra da tarım ürünlerini belli bir ücret karşılığı depoda saklamaya başlıyor. Üretici, ürününü depoya teslim ettiğinde, depo işletmesi, ürün kalitesini, miktarını gösteren bir "ürün senedi" veriyor. Üretici bu ürün senedi karşılığı depoda duran malını teminat göstererek (bu tür işlemleri yapan bankalardan) kredi alabiliyor. Borcunu ödeyemezse banka depodaki ürüne el koyarak, alacağını tahsil ediyor.Veya bu senedi başkalarına ciro edebiliyor. Böylece depoda duran ürün, kâğıt üzerinde satılmış oluyor. Ürün senedi kimin üzerinde ise depodan ürünü o alabiliyor. Tarım için önemli bir sistem Lisanslı depoculuk sistemi, üreticinin paraya ihtiyaç duyması halinde veya depolayacak yeri olmaması nedeniyle ürününü yok pahasına elinden çıkarmasına mani oluyor.Ürünün bol olduğu zamanlarda, tamamının aynı anda piyasaya dökülerek, fiyatları aşağıya indirmemesi için, belli süre stoklanmasına imkân veriyor.Bu sistemin işleyebilmesi için, (1) Ülkede her üretim merkezinde çok sayıda lisanslı depo olması gerekir. (Bizde henüz depo yok). (2) Tarım üreticisinin depolanabilecek (büyük ölçüde) ölçüde üretim yapması gerekir. (Bizde büyük üretici zaten başının çaresine bakıyor. Sorun küçük üreticide. Küçük üretici ise lisanslı depo sisteminden yararlanamıyor.) (3) Banka sisteminin, ürün senedi karşılığı tarım ürünlerini kredilemesi gerekir. (Bizde bankalar bu tür kredi işlemlerine soğuk bakıyor.)Özetle, "lisanslı depoculuk" sistemi çok yararlı bir sistem ama, bizim fındıkçılarımızın derdine kısa sürede çözüm getirecek bir sistem değil. guras@milliyet.com.tr Şimdilik "derde deva olamaz"