Uluslararası rezervden söz edildiğinde, döviz yanında altın mevcudunun piyasa değeri de döviz rezervine eklenir.Merkez Bankası'nın sahip olduğu altınların değeri geçen yıl sonu 1.9 milyar dolar idi. Bu yıl altın fiyatları artınca 29 Aralık'ta 2.3 milyar dolara yükseldi.Merkez Bankası'nın "serbestçe kullanabileceği" dövizlerin tamamı bankaya ait değildir. Büyük bölümü başkalarına ait dövizdir.Merkez Bankası'nın kendine ait olan dövizler, piyasadan Türk lirası ödeyerek topladığı dövizlerdir. Merkez Bankası'nın kendine ait olan dövizleri de, başkalarına ait dövizleri de rezervde tutmasının doğrudan veya dolaylı bir maliyeti/faturası vardır. Merkez Bankası'nın döviz rezervi, bankanın serbestçe kullanabileceği döviz miktarını gösteriyor. Merkez Bankası, başkalarına ait dövize bir şekilde kira (faiz) öder. Kendine ait dövizleri satın almak için piyasaya saldığı Türk liralarını faiz ödeyerek geri toplamak zorundadır.Merkez Bankası neden döviz rezervi tutar? Neden döviz rezervini büyütmek zorundadır? Çünkü döviz rezervi, Türkiye ile iş yapanlara, Türkiye'ye döviz gönderenlere güvence verir. Ekonomide bir çalkantı çıkarsa ülkenin bu rezervi kullanarak yabancıların döviz talebini karşılayacağı varsayılır.Merkez Bankası'nın yılbaşında "Döviz Varlığı" (döviz rezervi) 50.5 milyar dolardı. 2006 yılında 10.3 milyar dolar arttı. 29 Aralık 2006 tarihinde 60.8 milyar dolara yükseldi. Bu dövizler nereden geldi? Elimizde en son ekim ayına ait "Sermaye Hareketleri" rakamları var. Ekim ayından geriye 12 aylık (yıllık) dönemde, ülkeye "Sermaye Hareketi" ile (yabancı sermaye yatırımı, portföy yatırımı, dış kredi olarak) 62.2 milyar dolar döviz girdi. Rezerv tutmanın faturası var Bizim cari açığımız (döviz açığımız) 34.4 milyar dolardı. (1.2 milyar dolar da net hata noksan kalemi var). Döviz açığımızı kapattıktan sonra 26.6 milyar dolar döviz arttı. Bunun 4.4 milyar dolarıyla IMF borcu ödedik. 12.1 milyarını bankalarımız alarak bir köşeye attı. Kalan 10.1 milyar dolar da Merkez Bankası döviz rezervine eklendi. (Bu anlatım ekim sonu itibariyle yıllık anlatım ama, aralıkta da fazla bir şey değişmedi.)Merkez Bankası rezervi denilince, kendine ait olsun, başkasına ait olsun, bankanın serbestçe kullanabileceği döviz miktarına bakılır. Bu miktar bankanın "varlığıdır" ama, buna karşılık bankanın (başkalarına ait dövizler nedeniyle) yükümlülüğü vardır. İşte bankanın varlığı ile yükümlüğü arasındaki fark bankanın net döviz varlığını gösterir. Bankanın net döviz varlığı geçen yıl sonu 15.4 milyar dolardı. Bir yılda 5.0 milyar dolar arttı. 20.4 milyar dolara yükseldi. Bankalarda da rezerv var Sermaye Hareketi - Doğrudan yabancı sermaye 20.6 - Portföy yatırımları 11.6 - Dış krediler 29.2 - Mevduat 1.0 - Diğer -0.2Toplam sermaye girişi 62.2Cari açık (döviz açığı) -34.4Net hata noksan -1.2Kalan döviz (döviz fazlası) 26.6 - IMF'ye ödenen -4.4 - Bankaların döviz rezervi -12.1 - Merkez Bankası döviz rezervi -10.1 Döviz ödemeleri bilançomuz 2005 Ekim - 2006 Ekim (milyar dolar) 29.12.2006 30.12.2005 FarkBrüt rezerv 63.2 52.4 10.7 - Altın mevcudu 2.3 1.9 0.4 - Döviz varlıkları 60.8 50.5 10.3Borçlar -1 -1Kullanım kon. birikim 63.0 52.2 10.7 Altın mevcudu 2.3 1.9 0.4 Döviz mevcudu 60.6 50.3 10.3 - Dış varlıklar 64.5 53.7 10.8 - Döviz yükümlülükleri -44.0 -38.2 -5.8Döviz pozisyonu 20.4 15.4 5.0 guras@milliyet.com.tr Merkez Bankası döviz rezervi