Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) üçer aylık dönemlerde milli gelirdeki değişim oranını (sabit fiyatlarla ölçerek) açıklar. 2005 yılında (geçen yıl) üçer aylık dönemlerde sırasıyla milli gelir yüzde 7.5, yüzde 4.7, yüzde 8.0, yüzde 10.4 oranlarında büyümüştü. Yıllık ortalama artış (büyüme) yüzde 7.6 olarak hesaplanmıştı.Geçen yılın ilk üç aylık dönemindeki büyümenin yüzde 7.5 olmasına karşılık, bu yılın aynı döneminde büyümenin yüzde 6.3 olarak tahmin edilmesi, ekonomideki yavaşlamayı gösteriyor. Ama gene de ilk üç aydaki büyüme, küçümsenemeyecek bir gelişmedir.Ekonomide değişik alanlardaki gelişmeler, toplam gelir artışını (büyümeyi) farklı biçimde etkiliyor. Çünkü her sektörün ekonomideki ağırlığı farklı. 2006 yılının ilk 3 aylık döneminde ekonomimizin yüzde 6.3 oranında büyüdüğü açıkladı. Milli gelir, bir ülkede belli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin parasal (katma) değer toplamıdır. Örneğin inşaat sektörünün ekonomideki ağırlığı yüzde 4.5 oranda olduğu için inşaat sektörü, yılın ilk üç ayında yüzde 25.1 büyümesine rağmen, gayri safi yurt içi hasıladaki (GSYİH) yüzde 6.4 oranındaki artışa sadece 1.1 puan katkı yapabiliyor.Buna karşılık aynı dönemde yüzde 4.5 oranında büyüyen sanayi sektörü, ekonomideki ağırlığı yüzde 32.6 olduğu için, GSYİH artışına 1.5 puan katkı yapıyor.Yılın ilk üç aylık döneminde büyümeye en büyük katkıyı 1.8 puanla ticaret kesimi yapmış. Toptan ve perakende ticaret sektörünü 1.5 puanla sanayi, 1.4 puanla ithalat, 1.1 puanla inşaat ve 0.6 puanla ulaştırma-haberleşme sektörleri izliyor.Yılın ilk üç ayında tarımın büyümeye katkısı sıfır. Büyümenin dinamiği ise gene sanayi. Sanayi büyüyünce ticaretteki ve ulaştırmadaki büyümeyi de etkiliyor. İthalat da ticaret ve ulaştırmadaki büyümeye katkıda bulunuyor.Ancak açıklanan milli gelir tahminlerinde "kafa karıştıran" bazı büyüklükler var. TÜİK, yılın ilk üç ayında sanayi üretiminin yüzde 3.5, imalat sanayii üretiminin yüzde 2.8 oranında arttığını hesaplayarak açıklamıştı. Milli gelir tablosunda aynı dönemde sanayideki büyüme yüzde 4.5 ve imalat sanayiindeki büyüme yüzde 4.0 olarak gösteriliyor. Sanayi büyümenin dinamiği Milli gelir artışı katma değer artışıdır. Sanayi üretim artışı fiziki artıştır. 2005 yılından bu yana TÜİK, Türk sanayiinde abartılı bir katma değer artışı varsayımını milli gelir hesaplarına yansıtarak milli geliri büyütür gibi bir görünüm içinde. Sanayi sektörünün büyüme oranının hesaplara abartılı yansıtılması, dolaylı olarak ticaret, ulaştırma sektörlerindeki büyümenin de abartılı tahminine yol açıyor.Üretim yoluyla milli gelir abartılı tahmin edilince, bu defa harcamalara ilişkin tahminlerin de olduğundan büyük gösterilmesi zorunluluğu ortaya çıkıyor.Yılın ilk üç ayında GSYİH'deki büyüme yüzde 6.4 iken, özel sektörün tüketiminin yüzde 8.4, kamunun tüketiminin yüzde 8.1 artması dikkati çekiyor.Yılın ilk üç ayında GSYİH'nin yüzde 6.4, GSMH'nin yüzde 6.3 oranında artması, ekonominin şu dalgalı döneminde "moral yükseltecek" bir gelişmedir. guras@milliyet.com.tr Tüketim üretimden çok artıyor