Fiyat artışlarında önemli olan, yıllık ortalama artış oranıdır. Yıllık (geçmiş 12 aylık) fiyat artış oranları, tüketici fiyatlarında yüzde 8.11, üretici fiyatlarında yüzde 4.09 olarak gerçekleşti. Eğer yıl sonuna kadar aylık fiyat artışları normal çizgiye inerse, yıllık fiyat artışı hedef alınan oranın yakınlarında bir rakama oturabilir.Doğmamış çocuğa pantolon dikmek yerine, nisan ayında fiyatların beklenenin üzerine çıkmasının nedenini araştırmakta yarar vardır.Nisanda üretimde arzda gerileme yok. Maaşlar, ücretler artmadı. Merkez Bankası piyasaya para salmadı. Hükümet harcamalarını artırmadı. Ücretler artmadı. Sadece petrol, doğalgazda artış görüldü.Nisanda beklenenin üzerinde yüzde 1.94 olarak gerçekleşen üretici fiyatlarındaki artış, tarım ve sanayi ürünlerindeki farklı artışın ortalamasıdır. Tarımda üretici fiyatları nisanda yüzde 2.29, sanayide yüzde 1.85 arttı. Sanayi ürünlerinde genel fiyat artışının ardında, petrol fiyatında görülen yüzde 18.82 artış ile elektrik ve gaz fiyatlarındaki yüzde 9.04 oranındaki artıştır. Nisan ayında tüketici ve üretici fiyatlarındaki artışın beklenenin üzerinde çıkması kaygı yarattı. 2006 yılı sonunda tüketici ve üretici fiyatlarındaki artışın yüzde 5'e düşürülmesi hedef alınmıştı. Acaba nisandaki artışlar nedeniyle bu hedefe ulaşma imkânı kalmadı mı? Tüketici fiyatlarında halkımızı ilgilendiren harcama grupları, gıda, giyim, konut, ulaştırma harcamaları gruplarıdır. Halkın sırtındaki gerçek yükü, yıllık ortalama artış oranları yansıtır. Her 100 YTL'lik harcamanın 27.6 YTL'sinin gıda harcaması olduğu varsayılır. Nisanda gıda fiyatlarındaki artış 0.61 oranında ama, nisan sonu itibariyle yıllık artış yüzde 9.66'ya ulaştı. Ayşe Hanım Teyzem geçen yıl 100 YTL ödediği gıda sepetine bu yıl 109.66 YTL ödüyor.Her 100 YTL'lik harcamanın 8.2 YTL'sinin giyim harcaması olduğu varsayılır. Giyim fiyatlarında nisanda yüzde 9.19 oranında arttı.Her 100 YTL'lik harcamanın 16.2 YTL'sinin konut harcaması olduğu varsayılır. Nisanda artış yüzde 0.21 ama, yıllık artış yüzde 10.57. Ali Rıza Bey Amcamın konut faturası geçen yıl 100 YTL idi, nisan sonu 110.50 YTL oldu. Herkesin enflasyonu farklı Her 100 YTL'lik harcamanın 10.4 YTL'sinin ulaşım harcaması olduğu varsayılır. Ulaştırma fiyatları nisanda yüzde 1.40 oranında arttı ama, yıllık artış yüzde 7.86'ya ulaştı. İşçi Memed Kardeşim, dolmuş için geçen yıl 100 YTL öderken bu yıl 107.86 YTL ödüyor. Gelelim bu işin "moral" yanına... Gelecek hakkındaki bekleyişler insanların davranışını büyük ölçüde etkiler. Eski enflasyon dönemlerini hatırlayınız. Nasıl olsa döviz fiyatı artacak, nasıl olsa enflasyon tırmanışı sürecek diyerek üreticiler fiyatları devamlı artırırdı.Derken bekleyişler tersine döndü. Halkımız "döviz fiyatı giderek ucuzlayacağı, enflasyon giderek düşeceği" varsayımına göre hareket etmeye başladı.Son aylarda dünyada önce petrol fiyatlarının, sonra altın fiyatlarının yükselişe geçmesi kafaları karıştırdı. Petrol ve altın fiyatlarındaki artışın genel fiyat artışına yol açabileceği düşünülmeye başladı. Faturalar büyüyor Giyim eşyası fiyatlarının nisanda yüzde 9.19 oranında artması ilgi çekicidir. Giyim eşyası üreticileri iç piyasada talep yokluğunu ileri sürerek hükümetten KDV indirimi aldı. Fiyatları en az KDV oranında indirmeleri beklenirken, KDV'li fiyatın üzerine çıkan bir fiyat artışını başarmaları ve de bu fiyatların tüketici tarafından kabul görmesi inanılamayacak bir gelişmedir.Son olarak bir hatırlatma yapayım. Fiyatları her ay "metre" ile ölçmek, "kilo" ile tartmak imkânı yok. İstatistik denilen şey daha çok uzun dönemde tutarlılık gösterir. Mart ayı fiyat artışları az hesaplanmış, mart ayındaki fiyat artışlarının bir bölümü nisan ayına kaymış olabilir. Nisan ayında tahmin hatası olabilir. Hemen moral bozmaya gerek yok."Enflasyon tırmanışa geçti, eski günlere dönüyoruz" havasına girmeyelim. Bakalım bu ay ne olacak? Normalde petrol fiyatları dışında fiyatları yukarıya itecek bir etkenin olmaması lazım. guras@milliyet.com.tr KDV indi, zam bindi