Tarih derseniz, (inanılamaz) M.Ö. 100 bin yıllarında (Paleolitik dönemde) başlayan bir tarihi var.Turizm derseniz, (inanılamaz) Akdeniz kıyısında tam 14 km'lik geniş kumsal kıyı şeridi var. Sahil halka açık, tabii plaj. Aynı zamanda nesli tükenmekte olan "Caretta" deniz kaplumbağalarının üreme alanı.Tarım derseniz, (inanılamaz) her yan meyve ağaçları sebze bahçeleri ile kaplı. Türkiye'de toplam maydanoz üretiminin yüzde 75'i Samandağı'nda gerçekleştiriliyor.M.Ö. 750 yılında Asi Nehri ağzında Yunanlılar Al-Mina Limanı'nı inşa etmiş. Gemiler Asi Nehri üzerinden Antakya'ya kadar gidip gelebiliyormuş. Roma döneminde M.S. 69 yılında İmparator Vaspasianus ve oğlu Titus tarafından, limanı sel sularından korumak için kayaları oyarak (inanılamaz) 7 metre yükseklikte 6 metre genişlikte tam 1.380 m uzunlukta 130 m'si kapalı bir tünel inşa ettirilmiş.O günün şartlarında o sert kayaların oyulmasıyla inşa ettirilen bu tünel bugünün insanını hayrette bırakacak bir tarih yapısı... Tek başına Samandağı'na gidip görmeye değer. Ama daha başka o kadar çok görülmeye değer kalıntı var ki... Samandağı Antakya'ya 25 km uzaklıkta, Akdeniz kıyısında, Asi Nehri'nin Akdeniz'e dökülürken Musa Dağı, Keldağ ve Samandağı arasında oluşturduğu düzlükte kurulu bir ilimiz. Musa Dağı'nın denize hâkim yamaçlarında M.Ö. 300 yılında Seleucos I. Nicator, kendi adıyla anılan bir şehir kurmuş. Aşağı ve yukarı diye iki kısma ayrılan şehirde büyük malikâneler, mabetler ve kamu binaları varmış. Bu şehrin surları ve de kalıntıları hâlâ ayakta. Hatay gazetesinden İsmail Zubani'nin yardımı ile dağa tırmandık. Roma döneminde kalker taşa oyulmuş çok sayıda kaya mezarının içinde bulunduğu anıt mezarlığı gördük. Yolu olmadığından, dağa tırmanmak zor olduğundan bu mezarlar tahrip olmadan günümüze kadar ayakta kalabilmiş.Aynı bölgede M.Ö. 100 bin - 40 bin yılları arasında yaşayan insanların kalıntılarının ve günlük araçlarının bulunduğu Beşikli Mağara ve Üç Ağızlı Mağara'nın önünden geçtik. Dağlarda çok sayıda, kayalara oyulmuş inziva odası (hermitage) var. Samandağı'nın görülmeye değer bir kalıntısı da St. Simeon Stilitit Manastırı. M.S. 6. yüzyılın ortalarında "Terk-i Dünya" tarikatının öncüsü olarak kabul edilen St. Simeon Stilite, halen kalıntıların orta yerinde 4 m'lik kaide bölümü bulunan, 12.50 m yükseklikte, sütunun üzerinde ömrünün 45 yılını geçirmiş. Sabrı, inancı ve dayanıklığı ile mucizeler yarattığına inanılan Simeon, Hıristiyanlar için önemli bir isimdir.Mülkiyeli (1987) Kaymakam Selim Çapar, Samandağı'nın ekonomisini, tarihi ve turistik hazinelerini tanıtmak için eşi ile birlikte çaba gösteriyor. Dağ taş tarih Kaymakam ile birlikte dağ köylerini gezdik. Hıdırbey, eski bir Ermeni köyü. Taş evleri, geniş köy meydanı, köy meydanındaki kaynak suyu ile nefis bir yerleşim yeri. "Hılhali" zeytini ve defne sabunu ile ünlü. Köy meydanında, çevresi 35 metre olan dev bir çınar ağacı var. Rivayete göre, Hazreti Musa, köyden geçerken asasını toprağa dayamış. Biraz ötedeki kaynaktan çıkan ab-ı hayat suyu (ölümsüzlük suyu) nedeniyle asa filizlenip ağaç olmuş. Bu ağaç 3 bin yıllıkmış... Fakat bilenler bu çınar en fazla 800-1000 yıllık diyor.Köyün genç muhtarı ve eşi ile köyün genç kızları bizi çınarın altında ağırladı. Otlu gözleme ve künefe yaptı. Çay içtik. Köy kadınlarının, kızlarının hepsi güler yüzlü, güçlü, kaç-göç sorunu olmayan başlarını normal başörtüsü ile örtmüş bacılarımız, kızlarımızdı. Ben çok etkilendim. Dağa tırmanarak 3 haneli Vakıflı köyüne ulaştık. Bu köyde 140 Ermeni vatandaşımız yaşıyor. Muhtar Berş Kartun, Kooperatif Başkanı Miran Kasadur eşleri ve kızları bizi Ermeni kilisesinin bahçesinde ağırladılar. Masanın üzerinde köyde yetiştirilen organik portakal ve mandalina vardı. Organik ürün belgesi almaları sayesinde narenciyeyi daha iyi imkânlarla Avrupa'ya ihraç etmeye başlamışlar. Ağaçlarda bulunan ve mayıs ayında olgunlaşacak 300 ton "Valensiya" türü portakalı pazarlamaya çalışıyorlar. guras@milliyet.com.tr Portakal ihraç eden köy