Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı


Askeri harcamalar özelliği olan harcamalardır. Askeri ihtiyaçlar; bunları boyutu, zamanlaması, acil olup olmadığı kamuoyunda açıklıkla tartışılamaz. Bu nedenle ekonominin sıkıntılı dönemlerinde bile belli harcamalar yapılır.
Herhalde belli ihtiyaçlar var ki, son aylarda askeri harcamalar konusunda önemli kararlar alınıyor.
Ordunun silah alımları konusunu izleyen iki gazeteci arkadaşım var: Utku Çakırözer ve Uğur Ergan. Bu iki gazetecinin ve de Metehan Demir'in derlediği haberlerden ordumuz için yapılan harcamaların bazılarını öğrenmek mümkün olabiliyor.
Utku Çakırözer'in, "Milliyet Ekonomi" için hazırladığı haberden öğrendiğimize göre, 1997 yılında açılan F - 16 uçaklarının savunma sistemlerinin yenilenmesiyle ilgili 300 trilyon liralık ihale önce Aselsan - Fransa ortak girişimine verilmiş iken ABD yönetiminin "uçaklara yabancı sistem takılır ise risk ortaya çıkar uyarısı" üzerine iş Fransızlardan alınarak Amerikan firmalarına verildi. Bu ihale Türk Hava Kuvvetleri ile ilgili bir ihale.
Gelelim Deniz Kuvvetlerimiz ile ilgili dış alımlara. ABD yönetimi Türk Deniz Kuvvetleri'nin modernizasyonuna katkıda bulunmak için Türkiye'ye "Knox" tipi 6 firkateyn hibe ediyor, "Perry" tipi 2 firkateyni de satıyor. Türkiye'nin daha önce, ABD'den "uygun fiyat" ile Perry sınıfı 7 firkateyn satın aldığı bu vesile ile açıklandı. Yeni alınacak 2 firkateynin toplam değerinin 110 milyon dolar dolayında olduğu belirtiliyor.
Kara Kuvvetlerimizin tanklarının yenilenmesi konusundaki ihale, son ayların en büyük anlaşması. Bunun da uzun bir hikayesi var. Hikayenin geçmişini Uğur Ergan yazdı. Geçen yıl İsrail Türkiye'nin M - 60 tankları ile Blackhawk helikopterlerinin modernizasyonuna talip oldu. İsrail'in tank onarımı için istediği 1 milyon dolarlık ödeme yüksek bulundu.

İsrail 170 adet M - 60 tankının 1 milyar dolar fiyattan daha düşük onarılamayacağında ısrarlı olunca "iş ortada kaldı". Bunun üzerine İsrail Savunma Müsteşarı Amos Yaron, Dışişleri Müsteşarı Avi Gil ile Ankara'ya geldi. Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nda ve Dışişleri Bakanlığı'nda görüşmeler yapıldı.
Bütün bu temaslardan sonra 8 Mart 2002 tarihinde Başbakan Bülent Ecevit başkanlığında yapılan Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısında, Ecevit'in "İsrail'in Filistin ile gerginlik yaşadığı bir dönemde İsrail'e böyle bir işin verilmesi konusundaki kaygısına rağmen" Türk Silahlı Kuvvetleri'nin "acil, yeni nesil tank gereksinimi" paralelinde, ihalenin İsrail'in IMI firmasına verilmesi kararlaştırıldı", Metehan Demir'in haberine göre Amerikan General Dynamics ve PNSS - Nurol şirketleriyle yarışan İsrail, 170 tankı 1 milyar dolar yerine 668 milyon dolara yenilemeyi kabul etti.
Özel Kuvvetler Komutanlığı'nın 8 Blackhawk helikopterinin gece uçuşları yapacak şekilde özel teçhizat ile donatılmasını hedef alan proje için İsrail 120 milyon dolar talep etti. Türkiye ise bir yeni Blackhawk'ın fiyatının 10 milyon dolar olduğuna dikkati çekerek İsrailli firmanın teklifine olumlu bakmadı. İsrail ile daha önce 54 adet F - 4 uçağının yenilenmesi için yapılan 600 milyon dolarlık anlaşmada İsrail'in anlaşma hükümlerine uymaması nedeniyle ufak pürüzler ortaya çıkmıştı. Tank yenileme ihalesi vesilesiyle arızalı bazı F - 4 uçaklarının tekrar elden geçirilmesi talebi masaya konuldu.
Şimdilerde Savunma Sanayii İcra Komitesi'nin saldırı helikopterleri ihalesi ile ilgili olarak bir karara varması bekleniyor. Saldırı helikopterlerinde Amerikan firmalarının iddialı olduğu ihaleyi kazanacakları belirtiliyor.
Bunlar yurtdışı savunma harcamalarının bazıları. "Global Bülten"in şubat ayı sayısında açıklandığına göre, yurtiçinde Aselsan'a verilen siparişlerin tutarı da 1 milyar dolar dolayında...
Bunlar herhalde gizliliği olmayan savunma harcamaları. Türk kamuoyuna ordumuzun modernleşmesi amacıyla yapılan bu harcamalar hakkında bölük pörçük, sağlıksız haberler intikal edecek yerde, bunlar toplu olarak Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından kamuoyuna duyurulsa daha iyi olmaz mı?