Geçen yıl Boğazdan geçen tehlikeli yük miktarı 134 milyon ton. Bu yıl bu rakamın 160 bin tona yükselmesi bekleniyor.Geçen pazar günü "Türkiye Çevre Kozası"nın düzenlediği eyleme katılan beş yüz tekne tehlikeli madde taşıyan tankerlerin Boğazdan geçişini dört saat engelledi. Ama sadece dört saat... Ya geri kalan saatlerde ne olacak? Boğaz geçişlerinde sınırlama uygulanıyor. İki tanker geçişi arasında 90 dakikalık ara verilmesine çalışılıyor. Büyük tankerler gün ışığında geçiriliyor ve bu sırada tek yönlü trafik kullanılıyor.Geçen yıl Boğazdan 130 milyon ton dolayında petrol taşındı. Bu, dünya petrol ihtiyacının yüzde 4ü büyüklüğünde bir petrol. Karadenize boru hatlarıyla indirilen petrolü gemiler Karadeniz dışına çıkarıyor. Deniz yolu Boğazdan geçiyor...Şimdi yeni bir arayışla, gemilerin Boğazdan geçmek yerine, Karadeniz kıyısındaki bir boru hattına kadar gelerek, petrolün boru hattıyla Ege Denizine, Adriyatike veya Akdenize ulaştırılması düşünülüyor.Bu arayışın gerisinde "Boğaz geçişi İstanbul için tehlikeli... Türkler üzülüyor... Türkleri üzmeyelim..." gibi hissi nedenler yok. Ekonomik nedenler var. Petrolü Boğazdan gemiyle geçirmek yerine, boruyla aktarmanın daha ekonomik olacağı hesaplanıyor.(1) Uluslararası Denizcilik Örgütü kararına göre, 2015 yılından itibaren bütün tankerlerin çift cidarlı olması şart. AB ülkeleri bu şartı şimdiden aramaya başladı. Ruslar kendi petrollerini Rus gemileriyle taşıyor. Bu gemiler eski tankerler. Çift cidarlı yeni tankerle Akdenize çıkmak büyük yatırım istiyor. Halbuki Boğaz geçişi olmazsa eski tankerler boru hattı dolum tesisine kadar petrol taşımaya devam edebilir.(2) Deniz Zeyrekin "Petrolde büyük pazarlık" başlıklı yazısında belirttiği gibi, Boğazdan tanker geçişi için getirilen sınırlamalar (örneğin Boğazdan yaz aylarında her gün 10, kış aylarında 7 büyük tankerin geçişine izin verilmesi) bekleme sürelerini uzattı, taşıma maliyetlerini artırdı.Utku Çakırın Milliyet Ekonomide yayımlanan yazısında belirttiği gibi, Rus petrolünü Karadenizden, Boğaz geçişi olmadan Akdenize aktarmayı hedef alan 5 boru hattı projesi var. Bunların 2si bizim topraklarımız üzerinden, 3ü bizim dışımızdaki ülkelerden geçerek petrol boru hattı inşasını hedef alıyor.Bu 5 boru hattı projesi şunlar:- Türkiye topraklarından geçecek boru hatları:(1) Kıyıköy - İbrikbaba / Kilyos - Saros boru hatları. (2) Samsun - Ceyhan boru hatları - Türkiye dışında yapılacak boru hatları:(1) Köstence (Romanya) - Omisajl (Hırvatistan) (2) Burgaz (Bulgaristan) - Vlore (Arnavutluk)(3) Burgaz (Bulgaristan) - Dedeağaç (Yunanistan)Samsun - Ceyhan arasında yeni bir boru hattı yapımı 1 milyar dolarlık bir yatırımı gerektiriyor. ABD hükümeti, Bakü Ceyhanı olumsuz etkileyecek olması nedeniyle bu projeye sıcak bakmıyor.Karadenizdeki petrolü Kıyıköyden Sarosa boruyla akıtacak projenin maliyetinin 600 milyon dolar dolayında olacağı tahmin ediliyor. Boğazdan geçen yıl 46 930 gemi geçti. Bunların 8 097si tehlikeli yük taşıdı. Her gün Boğazdan 7 - 8 dakikada bir gemi geçiyor. Her gün geçen gemilerin ortalama 23ü tehlikeli yük taşıyor. guras@milliyet.com.tr
