Tarım şehri Konya’nın sanayileşme hikayesi, Anadolu’nun tarımdan sanayie geçişinin hikayesidir.
Okullarda öğrencilere Konya’nın "Türkiye’nin tahıl ambarı olduğu, Konya’da tahıl üretimi yanında hayvancılık yapıldığı" anlatılır, okutulurdu. Konya’da fabrika denilince un değirmenlerinden söz edilir, değirmen sahipleri fabrikatör olarak saygı görürdü. Konya’da buhar gücü ile buğday öğütecek ilk fabrika 1906’da kurulmuştu. 1925’te buhar gücü ile çalışan 7, Melen Çayı’nın suyuyla un öğüten 22 değirmen vardı. 1911’de kurulması gündeme gelen şeker fabrikası ancak 1953 yılında kurulabilmişti.
Sanayileşme Konya’da 1960 sonrası başladı. 1967 - 1970 arasında ilk organize sanayi bölgesi kuruldu. Bugün Konya’da üç organize sanayi bölgesinde 400 tesis üretim yapıyor. İki özel sanayi bölgesinde 500 işletme faaliyet gösteriyor. İl hudutları dahilinde 40 küçük sanayi sitesi var.
Konya’da 7 bin işyerinde 20 bin dolayında işçi üretim yapıyor. Bunlar kayda geçmiş işyerleri.
Şeker ve şekerleme, un ve unlu mamuller, döküm ve otomotiv yan sanayii, hidrolik makine, değirmen makineleri, plastik ürünler, mobilya, gıda, ambalaj ve ayakkabı üretimi Konya’da ağırlığı olan üretim dalları.
Konya’daki üreticiler sadece iç pazara değil dış pazara da üretim yapıyor. İmalat sanayiinin yıllık ihracatı 110 milyon dolar. Ama hemen her kuruluş ihracat hayali ile yeniden yapılanma arayışında. İhracatta ilk beş ürün grubu, makine ve mekanik cihazlar, cam ve cam eşya, demir ve çelik eşya, plastik mamuller ile halı ve dokuma.
Sayın okuyucularıma Konya’nın nasıl tarımdan sanayie geçtiğini ve küçük üretim tesislerinin ihracata yöneldiğini anlatmak için birkaç örnek vereyim.
1964’te kurulan ham ve işlenmiş döküm yapan Esin Makine tesisi "burçlu kasnak" üretimine başlamış. Metin Enis, "Babamızın kurduğu tesisi, yeni teknolojileri kullanarak dış pazarlarda söz sahibi yapmaya çalışıyoruz" diyor. Bugüne kadar 600 bin mark ihracat yapmışlar. Yıl sonu hedefleri 1.5 milyon mark.
1963’te kurulan Çağlayan Sabun Fabrikası, şimdilerde "Çağlayan Kimya" olarak 25 ürün çeşidinde yabancı sermayeli kuruluşlarla rekabete girmiş. Genel Müdür Abdurrahim Çaldağ, bu yıl üretimlerinin yüzde 10’unu ihraç edeceklerini söylüyor.
1978’de merdiven, askıı, ütü masası üretmek için kurulan Ünpa Madeni Eşya Sanayii, şimdi tarım aletleri üretiyor. Kamil Ünal, organize sanayi bölgesindeki yeni tesislerde dış pazarı da hedef aldıklarını söylüyor.
Gene ütü masaları üretimi ile işe başlayan Saraylı Madeni Eşya şimdilerde geliştirdikleri yeni ürünlerle dış pazara yönelmiş. Zeki ve Necip Çimen’in 1990 yılında kurdukları tesis bugün üretiminin yüzde 70’ini ihraç ediyor.
1997’de üretime geçen Medikal 2000 Tıbbi Cihazlar, elektro mekanik hastane gereçleri üretimiyle piyasada yer edindikten sonra iki yıl süren bir araştırma geliştirme çalışmasına dayalı olarak Türkiye’de ilk ve tek tıbbi lazer üretimine başladı. Genel Müdür Mustafa Kabakçı, yakında tek kullanımlık medikal ürün dalına atlayacaklarını söylüyor.
1987’de kurulan Genmet General Motor Standart Krank Şaft Sanayii 185 model için krank üretiyor. Firman sahibi Yakup Küçük, üretimlerinin yüzde 65’ini ihraç ettiklerini anlatıyor.
Kombusan Otomotiv Sanayii otomotiv sektörüne dönük piston, kol, terazi, makas, aks, dingil burçları üretiyor. Firma sahibi Mustafa Engin üretimin yüzde 50’sini ihraç ettiklerini söylüyor.
1972’de boya üretmek için kurulan Purosan, şimdi tekstil kimyalarında iddialı. Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Pınarlar, üretimlerinin büyük bölümünü ihraç ettiklerini belirtiyor.
Konyalılar otomotiv yan sanayi ürünlerinde de yakında Bursa ile rekabete gireceklerini iddia ediyorlar. Sayın okuyucularım... Konya, Anadolu’da tarımdan sanayie geçişin değişim sancılarını yaşıyor. Ama değişim, üretim var. Hem de üretici dış pazarın önemini biliyor. İhraç edebileceği malı üretme çabası içinde.