Özkaynağı güçlenen şirketler borsadan kendi hisse senetlerini parayla satın alınca, piyasada kalan hisse senetlerinin sayısı azalıyor, değeri artıyor.Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin ticaret kanunları, halka açık şirketlerin, kendi hisselerini ancak belli sınırlamalar ve şartlarla satın almalarına imkân tanıyor.Halen TBMM komisyonlarında tartışılan yeni Türk Ticaret Kanunu tasarısında Avrupa Birliği ülkelerindeki uygulamalar benimsendi. Halka açık şirketler, sermayelerinin yüzde 10'unu aşmayan ölçüde hisse senetlerini, parayla satın alarak piyasadan toplayabilecekler. Yakın ve ciddi bir kaybın söz konusu olması halinde şirketler yüzde 10 sınırını aşan ölçüde de hisse senetlerini satın alabilecekler. Ancak, şartların normale dönmesi halinde hisse senetlerinin toplam sermayenin yüzde 10'unu aşan bölümünü elden çıkarmaları zorunluluğu var. ABD'de ticaret kanunları, halka açık şirketlerin, kendi hisse senetlerini satın almalarına izin veriyor. Cumhuriyet sonrası ilk ticaret kanunumuz 1926 yılında yürürlüğe girdi. Bu kanun Osmanlı döneminde 1850 yılında yayımlanan Kanunname-i Ticari'nin genişletilmiş şekli idi.Halen yürürlükte olan Türk Ticaret Kanunu'nu, 1933 yılında Türkiye'ye gelen, 1948 yılına kadar İstanbul Üniversitesi'nde hocalık yapan Alman Prof. Hirsch hazırladı. Bu kanun 1950 yılında yürürlüğe girdi.Geçen 56 yılda ticaret hayatında çok şey değişti. Yeni yeni müesseseler, yeni yeni ihtiyaçlar ortaya çıktı. Başka ülkeler ticaret kanunlarını yeni ihtiyaçlara göre düzeltti.Örneğin Avrupa Birliği hukuku diye yepyeni bir hukuk düzeni oluştu. Şirketler halka açılmaya, birleşmeye, bölünmeye başladı. Küreselleşme hareketi milli sınırları ortadan kaldırdı. Tüketicinin önemi arttı. Tüketiciyi koruma ihtiyacı doğdu. Halka açılan şirketlerde küçük ortakların hakları önem kazandı. 56 yıllık kanun İşte bu gelişmeler karşısında Adalet Bakanlığı, yeni bir ticaret kanunu tasarısı hazırlamak amacıyla bir komisyon kurdu. Bu komisyonun başkanlığına 1960'lı yıllarda Berlin Üniversitesi'nde ders veren Prof. Hirsch'in iki yıl asistanlığını yapan İÜ Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ünal Tekinalp getirildi.Ünal Tekinalp başkanlığındaki komisyon 6 yıl çalışarak 2005 yılı şubat ayında bir tasarı ortaya çıkardı. Bu tasarı tartışmaya açıldı. Gelen öneri ve tekliflerle olgunlaşmış hali TBMM'ye sunuldu. Şimdilerde TBMM komisyonlarında tartışılıyor. Komisyon Başkanı Ünal Tekinalp ve komisyon üyeleri ile milletvekilleri tasarıyı TBMM Genel Kurulu'na sunulacak hale getirme çabasında.Şimdilerde yürürlükte olan kanunun 1535 maddesinin 1000'e yakın maddesi yenilendi. 1474 maddelik bir tasarı ortaya çıktı. Yeni tasarıda şirketlerin denetimine, şeffaflaşmasına, haksız rekabetin, aldatıcı reklamların önlenmesine, taksitli satışların düzenlenmesine, tüketici haklarının korunmasına dönük yeni düzenlemeler var.Erken seçim olmazsa, hükümetin hedefi, tasarının TBMM'de müzakeresinin bu yıl tamamlanıp 2007'de yürürlüğe sokulması. guras@milliyet.com.tr Yeni kanun için tasarı hazır